Kaza Tespit Tutanağı Nedir?

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda (“Kanun”) düzenlenen trafik kaza tespit tutanağı, kazaya karışan taraflar arasında çıkabilecek hukuki uyuşmazlıkların çözümüne esas olan resmi bir belgedir. Kanun’da her ne kadar tutanağın trafik zabıt ve kolluk kuvvetleri tarafından düzenleneceğinden bahsedilse de Hazine Müsteşarlığının 2007/27 sayılı Genelgesi ile 01.04.2008 tarihinden itibaren yalnız maddi hasarla sonuçlanan trafik kazalarında, kazaya karışan kişilerin de kendi aralarında trafik kazası tespit tutanağı yerine geçecek anlaşma tutanağını düzenleyebilmeleri mümkün hale gelmiştir. Bu şekilde düzenlenecek tutanaklar Kanun’a uyulmuş olması koşuluyla trafik zabıtasınca düzenlenen trafik kaza tespit tutanağı hükmünde sayılacaktır.

Kâğıda basılı kaza tespit tutanaklarına ek olarak 2014 yılından bu yana Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından geliştirilen mobil kaza tutanağı uygulaması ile tutanakların akıllı telefonlardan da doldurulması mümkün hale gelmiştir.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Kaza Tespit Tutanağı Örneği” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Kaza Tespit Tutanağı Hukuki Dayanağı

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Trafik kazalarına el koyma ve bilirkişilik:” kenar başlıklı 83. maddesinde trafik kaza tespit tutanağından bahsedilmiştir.  İlgili hüküm şöyledir.

Md. 83/b:

“Trafik kazalarına;

a) Adli yönden gereği yapılmak üzere mahalli genel zabıtaca,

b) Kazanın oluş nedenlerini, iz ve delillerini belirleyerek trafik kaza tespit tutanağı düzenlemek üzere de trafik zabıtasınca el konulur.

Trafik zabıtasının görevli olmadığı veya bulunmadığı karayollarında meydana gelen kazalarda trafik kaza tespit tutanağı mahalli genel zabıtaca düzenlenir ve bir örneği o yerin trafik zabıtasına gönderilir.”

Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin “Trafik Kazalarına İlişkin İşlemler” kenar başlıklı 156. Maddesinde Kaza Tespit Tutanağı hakkında daha ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Bahsi geçen madde şöyledir.

“Trafik kazaları ile ilgili olarak yapılacak işlemlerde aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır.

a) Trafik kazası tespit tutanağının düzenlenmesi

1) Örneğine uygun olarak; kaza yerinin durumu, iz ve deliller, kazaya karışan sürücüler, varsa ölü veya yaralılar, hasar veya zarar, gün ve saat ile gerekli görülen diğer hususlar belirtilmek üzere düzenlenir ve olay yerinin durumu bir krokide gösterilir. Tutanağa kazazedelerin olay yerindeki ölüm veya yaralanma durumu işlenir.

Trafik Kazası Tespit Tutanağı; soruşturma evrakına eklenmek, dosyasında saklanmak ve sayısına göre taraflara verilmek üzere yeter sayıda düzenlenir.

Trafik kazası tespit tutanağının düzenlenmesi ile tutanakta yer alan bilgilerin bir veri tabanında toplanmasına ve bu bilgilerin ilgili taraflarla paylaşımına ilişkin usul ve esaslar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.

2) Trafik kazası tespit tutanağı düzenlemeye 154 üncü maddenin (a) bendi gereğince trafik zabıtası ve genel zabıtanın görevli personeli yetkilidir.

Tutanaklar en az iki görevli tarafından düzenlenir. Hafif yaralanmalı veya hasarlı kazalarda tek görevli tarafından rapor şeklinde de düzenlenebilir.

Ancak, Türk Silahlı Kuvvetlerine ait araçların karıştığı trafik kazalarında bir askeri temsilcinin bulundurulması mecburidir.

3) Tutanak düzenleyenler, tutanakta taraflar için kusur oranı belirtmeksizin sadece kazanın oluşumunda kimin hangi trafik kuralını ihlal ettiğini belirtirler.

Bu düzenlemelere göre, kaza tespit tutanağı, kazaya karışan taraflar arasında çıkabilecek hukuki uyuşmazlıkların çözümüne esas olacak ve trafik zabıtasınca düzenlenecek, adli yargı mercilerine intikal eden uyuşmazlıklarda mahkemeler ve tahkim kurulları tarafından değerlendirilecek ve denetlenecek olan resmi bir belgedir.

Trafik zabıtasınca düzenlenmiş olması bu belgeye idari bir işlem niteliği kazandırmamaktadır. Bu nedenle idari yargıda herhangi bir davanın konusu olmamaktadır.

Kaza Tespit Tutanağı Doldurulurken Nelere Dikkat Edilmeli?

Kaza tespit tutanağı tutulması gereken kaza durumlarında, tutanakta yer alan bilgilerin eksiksiz bir şekilde doldurulması oldukça önemli. Tutanakta mutlaka yer alması gereken bilgileri ise şu şekilde sıralamak mümkün:

• Sürücülerin Bilgileri: T.C. kimlik numarası, Ad – soyad, sürücü belgesi sınıfı ve numarası, iletişim numarası, e-posta ve adres
• Araçların Bilgileri: Marka, model, plaka, şasi numarası ve kullanım şekli
• Trafik Sigortası Poliçe Bilgileri: Sigortalının adı-soyadı, T.C. kimlik numarası, vergi numarası,  iletişim bilgileri, poliçe numarası, poliçenin başlangıç ve bitiş tarihi, sigorta şirketinin ismi ve acente numarası

Bu bilgiler dışında kaza tespit tutanağı doldururken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. Bu noktaları da şu şekilde sıralayabiliriz:

• Tutanağa kazanın yeri, saati ve tarihine ilişkin bilgiler doğru yazılmalı ve yazılan bilgiler üzerinde oynama yapılmamalıdır. Böyle bir durumda tutanağın yeniden doldurulması gerekir. Çünkü gerçeğe aykırı tutanak düzenlemek, evrakta sahteciliğe gireceği için cezai yaptırım söz konusudur.
• Eğer kaza anında görgü tanığı ya da tanıkları bulunuyorsa tanıkların iletişim bilgileri de tutanağa eklenmelidir.
• Tutanak üzerinde aracın ilk darbe aldığı yer gösterilmeli ve çarpışma anının taslağı çizilmelidir. Mümkünse kaza sonrasında farklı açılardan fotoğraflar çekilerek araçların ve kazanın durumu detaylandırılmalıdır.
• Kaza tespit tutanağında her iki sürücünün de görüşlerini yazacağı alanlar bulunur. Kazaya karışan sürücülerin bu alana görüşlerini yazması ve tutanağı imzalaması gerekir. İmzalanmayan tutanaklar ise geçersiz sayılır.

Yukarıda belirtilen tüm bu bilgilere dikkat edilerek kaza tespit tutanağı doldurulmalıdır.

DİKKAT : İki araçtan daha fazla aracın kaza durumunda birden fazla tutanak tutulması gerekebilir.

Sürücülerin Düzenleyemeyeceği Kaza Tespit Tutanakları

 Trafik kazası tespit tutanağı, “kaza yerinin durumu ile kazaya ilişkin iz ve delillerin, kazaya karışan sürücülerin, varsa ölü veya yaralıların, hasar veya zarara ilişkin bilgilerin, kaza gün ve saati ile gerekli görülen diğer hususların belirtildiği, kazaya ve olay yerine ilişkin bir kroki de ihtiva etmesi gereken, taraflarca yahut trafik zabıtası veya genel zabıtaca düzenlenen, aksi sabit oluncaya kadar geçerli bir tespit tutanağı” şeklinde tanımlanabilir.

Kaza tespit tutanağı düzenlemedeki amaç, kazanın meydana geliş şeklini göstermek olup tutanaklar, tarafların kusur oranları göstermez. Zira kazaya karışan tarafların kusur derecelerini belirleyecek olan sigorta şirketidir.

Sigorta işlemleri açısından oldukça önemli olan kaza tespit tutanağının, maddi hasarlı trafik kazası halinde, kazaya karışan taraflarca hazırlanması zorunludur. Ancak aşağıda sayılan hallerde kaza tespit tutanağı sürücüler tarafından tutulmaması gerekmektedir:

• Kazaya bir araç karıştıysa (tek taraflı maddi hasarlı trafik kazası ise)
• Araçlardan biri 18 yaşından küçük biri tarafından kullanılıyorsa
• Kazaya karışan sürücülerden birinin ehliyeti yoksa ya da kullandığı araç için yeterli değilse
• Araçlardan en az biri trafik sigortasına sahip değilse
• Sürücülerden birinde alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı şüphesi bulunuyorsa
• Sürücülerden birinde akıl sağlığı şüphesi varsa
• Kazaya karışan araçlardan biri kamu kurum ve kuruluşlarına aitse
• Kazada kamu malına veya üçüncü kişilere ait eşyalara zarar verilmişse
• Kazada sürücü veya yayalarda ölüm veya yaralanma varsa

DİKKAT : Yukarıdaki durumlardan birinin geçerli olduğu halde kaza tutanağı trafik ekipleri tarafından tutulmalıdır. Aksi halde taraflar arasında düzenlenmiş kaza tespit tutanağı geçerli olmayacaktır.

E-Devlet Üzerinden Kaza Tespit Tutanağının Sorgulanması

03.01.2022 tarihinde T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm ofisi internet sitesinde, 01.01.2022 tarihinden itibaren kolluk kuvvetlerince tanzim edilen kaza tespit tutanaklarına erişim için e-Devlet hizmetinin açıldığını duyurmuştur.

Bu kapsamda kaza tespit tutanaklarına

• Gerçek Kişiler İçin: Tıklayınız
• Tüzel Kişiler İçin : Tıklayınız

sorgulama ekranlarından ulaşılabilmektedir.

E-devlet üzerinden kaza tespit tutanağı sorgulamak için şu adımların izlenmesi gereklidir:

• E-Devlet sistemine giriş
• Arama kutusuna “kaza tespit tutanağı” yazarak çıkan ekrandan “Gerçek Kişi” ya da “Tüzel Kişi” seçimi
• Açılan sayfada “Sorgu Türü” seçimi

Böylece, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren karışılan maddi hasarlı bir trafik kazası var ise detaylı bir şekilde listelenecektir.

Trafik Kaza Tespit Tutanağı Nereye Verilir?

Trafik kaza tespit tutanakları tutulduktan sonra olay mahallinin görüntüleri ile birlikte sigorta şirketlerine gönderilir. Bu genellikle fiziksel bir gönderim olsa da kimi zaman dijital gönderim de mümkün olabilir. Doldurulmuş olan kaza tespit tutanağı anlaşmalı olduğunuz sigorta şirketine kaza tespit başvurusu sırasında iletilir veya SBM yani Sigorta Bilgi ve Gözlem Merkezi üzerinden dijital olarak işleme alınması için gönderilebilir.

DİKKAT : İtiraz süresinde de olduğu gibi tespit tutanağını sigorta şirketine iletirken 5 iş günü içerisinde iletmeniz gerektiğini unutmamalısınız. 5 iş gününü geçen kaza tespit tutanakları geçersiz olarak sayılmaya başlayacaktır.

Kaza Tespit Tutanağına İtiraz

Kaza Tespit Tutanağına yapılan itiraz, kazaya karışan tarafların haklarını korumak ve kazanın adil bir şekilde çözümlenmesini sağlamak için önemli bir adımdır. Bu sebeple kaza tespit raporunun hazırlanmasında büyük titizlik ve hassaslık gösterilmesi gerekir. Hazırlanan bu  kaza tespit raporunun 2 farklı itiraz yolu mevcuttur. Bunlardan birincisi Sulh Ceza Hakimliği’ne itiraz yolu. Diğeri ise Asliye Hukuk Mahkemesi’ne itiraz yoludur. İki itiraz yolunu da kapsamlı bir şekilde ele almak gerekirse;

Sulh Ceza Hakimliğine İtiraz Yolu

Araba kaza raporuna itirazlarda sıklıkla başvurulan sulh ceza hakimliği ile itiraz yolu, olası kazalarda  kazaya karışan tarafların, kaza tespit tutanağında yer alan bilgilerin doğru olmadığını düşündükleri durumlarda başvurdukları hukuki bir süreçtir. Bu süreçte, Sulh Ceza Hakimliği’ne yazılı olarak başvurularak kazaya ilişkin tutanakta yer alan hatalı bilgilerin düzeltilmesi veya yeniden değerlendirilmesi talep edilir. 

Asliye Hukuk Mahkemesine İtiraz Yolu

Araç kaza tespit tutanağının itirazında kullanılan bir diğer itiraz yolu ise asliye hukuk mahkemesi yolu ile itirazdır. Bu itiraz yolu genellikle kazaya karışan tarafların, kaza tespit tutanağıyla ilgili olarak ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıkları çözümlenmesi için başvurdukları bir hukuki süreçtir. Bu süreçte, taraflar mahkemeye yazılı olarak dava dilekçesi sunarlar. Sunmuş oldukları bu dilekçe, kazaya ilişkin tutanakta yer alan hatalı bilgilerin düzeltilmesini veya kazaya karışan taraflar arasında paylaşılan sorumlulukların adil bir şekilde belirlenmesini kapsamaktadır.

DİKKAT : Kaza tespit tutanağına itiraz dan anlaşılması gereken tutanakta yer alan hatanın mahkeme yolu ile düzeltilmesi olup tutanağın tekrar itiraz üzerine yeni baştan düzenlenmesi uygulaması yoktur.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Kaza Tespit Tutanağına İtiraz Dilekçesi Örneği” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Kaza Tespit Tutanağı İtiraz Zamanaşımı Süreleri

• Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit Tutanağına İtiraz: Meydana gelen trafik kazası sonucunda sadece aracınızda bir maddi hasarın mevcut olması durumunda Maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağına itiraz süresi 2 yıldır.
• Yaralamalı Trafik Kazası Tespit Tutanağına İtiraz: Meydana gelen trafik kazası sonucunda maddi hasarın yanında kişilerin yaralanması durumunda Yaralamalı trafik kazası tespit tutanağına itiraz süresi8 yıldır.
• Ölümlü Trafik Kazası Tespit Tutanağına İtiraz: Meydana gelen trafik kazası ölümlü bir kaza ise tespit tutanağına itiraz süresi 15 yıldır.

DİKKAT : Her zaman yanınızda basılı bir şekilde kaza tespit tutanağı bulunmayabilir. İşte, böyle bir durumda Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi tarafından geliştirilen “Mobil Kaza Tutanağı” mobil uygulamasını kullanabilirsiniz.

1136 sayılı Avukatlık Kanunu’na aykırı şekilde faaliyet göstererek yurttaşlarımızın mağduriyetine yol açan Hasar Danışmanlık şirketleri, aracılar ve iş takipçileri hakkında yasal işlem yapılması için  Türkiye Barolar Birliği (TBB)  tarafından gerekli başvuruda bulunmak üzere “İhbar Butonu”nu hazırlanmış olup konuya ilişkin “Trafik Kazası, Hasar Danışmanlık, Aracı ve Takipçi Online İhbar/Şikayet Başvuru Formu (https://www.barobirlik.org.tr/AraciTakipciIhbar)” adresinden şikayet başvurusunda bulunulabilirsiniz.

Sonuç

Özellikle yaralanmalı bir trafik kazasında Tedavi giderleriniz, Çalışmadığınız günler karşılığı olan Geçici iş göremezlik tazminatı , vücudunuzda meydana gelen kırık, çatlak, ezilme veya uzuv kaybı nedeniyle belirlenecek engellilik oranına uygun olarak hesaplanacak sürekli iş göremezlik tazminatı, Bakıcı giderleriniz ve tüm diğer maddi ve manevi tazminatlar açısından Kaza Tespit tutanağında belirlenen kusur oranı önem arz etmektedir. Kaza Tespit tutanağının aleyhinize düzenlendiğini düşünüyorsanız vakit kaybetmeden bizimle İLETİŞİM geçiniz.