Deniz İş Kanunu ve İş Kanunu Arasında Farklar Nelerdir?
Deniz İş Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu ile paralellik gösterse de, 4857 sayılı Kanun hükümlerinden farklı olarak birçok konuda ayrıntılı düzenlemeler içermektedir. Bu nedenle Deniz İş Kanunu’nun 4857 sayılı Kanundan ayrı olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi büyük ehemmiyet taşımaktadır.

Gemi Adamı İşçilik Alacakları Nasıl Alınır?
Gemi adamı işçi alacaklarının bir kısmı (Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti alacağı, kötü niyet tazminatı vs.) feshe bağlı alacaklar olup iş akdinin son bulmasıyla talep edilebilir kalemlerdir. İşçi alacaklarının bir kısmı ise (Ücret, fazla mesai ücreti, UBGT ücret alacağı, hafta tatili ücret alacağı vs.) feshe bağlı olmayıp, iş akdi feshedilmiş olsun veya olmasın işçinin hak kazandığı zaman talep edebileceği alacak kalemleridir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Gemi Adamlarına Ne Kadar Yıllık Ücretli İzin Verilir?
Aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç iş sözleşmesine dayanarak en az 6 ay çalışmış olan gemi adamı, yıllık ücretli izine hak kazanır. İzin süresi, 6 aydan 1 yıla kadar hizmeti olan gemi Adamları için 15 günden ve 1 yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda 1 aydan az olamaz.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Deneme Süresi Ne Kadardır?
Süresi belirli olmayan hizmet akitlerinde deneme süresi en çok 1 aydır.
Haftada 4 Saat Çalışan Gemi Adamı, Fazla Çalışma Ücretine Hak Kazanır Mı?
Haftada 4 saat çalışan gemi adamı fazla çalışma ücretine hak kazanamaz. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 28 inci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtilmektedir.
Gemi Adamı Olarak Haftada 51 Saat Çalışılırsa, Fazla Çalışma Ücretine Hak Kazanılır Mı?
Gemi adamı olarak haftada 51 saat çalışılırsa, fazla çalışma ücretine hak kazanılır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 28 inci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtildiğinden haftada 3 saat karşılığı fazla çalışma ücreti ödenmelidir.
İşverenin 9 Gemiadamı Çalıştırdığı Bir Gemide Ücretlerin Banka Kanalıyla Mı Ödenmesi Gerekmektedir?
Gemisinde 9 gemi adamı çalıştıran işveren ücretleri banka kanalıyla ödeme yükümlülüğüne tabiidir. Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde; en az 5 işçisi olan işverenlerin, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemeyi bankalar aracılığıyla yapmakla yükümlü oldukları belirtilmektedir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre 11 Ay 15 Gün Hizmeti Olan Gemi adamı Kıdem Tazminatına Hak Kazanır Mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre 11 ay 15 gün hizmeti olan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanamaz. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesinde iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl ibaresi yer aldığından kıdem tazminatı almak için hizmet süresi en az 1 yıl olmalıdır.
Gemi Adamı Tutuklanırsa Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilir Mi?
Gemi adamı tutuklanırsa kıdem tazminatına hak kazanamaz. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinde iş sözleşmesi işveren tarafından bu Kanunun 14 üncü maddesinin birinci bendi dışında feshedilirse kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmiş olup, tutukluluk da aynı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci bendi hallerindendir.
İşveren Tarafından Ücreti Ödenmeyen Gemi Adamı Tek Taraflı İş Sözleşmesini Feshederse Kıdem Tazminatına Hak Kazanır Mı?
İşveren tarafından ücreti ödenmeyen gemi adamı tek taraflı iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesi ve 14 üncü maddesinin ikinci bendine göre kıdem tazminatının ödeneceği belirtilmektedir.
Üç Yıldan Beri Bir İşyerinde Çalışan ve Askere Gideceğinden Dolayı İşi Bırakacak Olan Gemi Adamı Kıdem Tazminatına Hak Kazanır Mı?
Üç yıldan beri bir işyerinde çalışan ve askere gideceğinden dolayı işi bırakacak olan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesi uyarınca muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Yaşlılık Aylığı Nedeniyle İşten Ayrılan Gemi Adamı Kıdem Tazminatına Hak Kazanır Mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20 nci maddesi uyarınca yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Emeklilik Nedeniyle İşten Ayrılacak Olan Gemiadamı Kıdem Tazminatına Hak Kazanır Mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre emeklilik nedeniyle işten ayrılacak olan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesi uyarınca emeklilik nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Malulen Emekli Olarak İşten Ayrılan Gemi adamı Kıdem Tazminatına Hak Kazanır Mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre malulen emekli olarak işten ayrılan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Toptan Ödeme Almak Amacıyla İşten Ayrılacak Olan Gemi Adamı Kıdem Tazminatına Hak Kazanır Mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılacak olan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesi uyarınca toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
İşyerinde 10 Yıldan Beri Çalışan Gemi Adamı, Ne Kadar Ücreti Tutarında Kıdem Tazminatı Alabilmektedir?
854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesinde işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence gemi adamına 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmektedir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden hesap yapılarak bulunan tutar gemi adamına ödenir.
Ölen Gemi adamının Kıdem Tazminatı Kime Ödenmektedir?
854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesinde gemi adamının ölümü halinde söz konusu maddedeki hükümlere göre doğan tazminat tutarının kanuni mirasçılarına ödeneceği belirtilmektedir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Kıdem Tazminatı Alan Gemi adamı, Aynı İşyerinde Çalışmaya Devam Ederse, Tekrar Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?
Deniz İş Kanununa göre daha önceki hizmetinden dolayı kıdem tazminatı alan gemi adamı, tekrar aynı işyerinde çalışmaya devam ederse, daha önceki süre için tekrar kıdem tazminatı alamamaktadır. 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesinde aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı ve ikramiye ödenmeyeceği belirtilmektedir.
Gemiadamının Günlük ve Haftalık Çalışma Süresi Ne Kadardır?
Genel bakımdan iş süresi günde 8 ve haftada 48 saattir. 48 saatlik süre haftada çalışılan işgünlerine eşit bölünerek bulunur. Haftada 5 gün çalışan gemi adamı günde 9,6 saat çalışmış sayılır. İş süresi, gemi adamının işbaşında çalıştığı veya vardiya tuttuğu süredir.
854 Sayılı Deniz İş Kanunundaki İş Sürelerine Kimler Dahil Değildir?
Gemide çalışan birden fazla kaptanın bulunduğu gemilerde birinci kaptan veya kendisine vekâlet eden kimse (kılavuz kaptanlar dâhil), birden fazla makinistin bulunduğu gemilerde baş makinist, doktor ve sağlık memurları, hemşire ve hastabakıcılar, asli görevleri can, mal ve gemi kurtarma olan kurtarma gemilerinde çalışan gemi adamları, gemide kendi nam ve hesabına çalışanlar iş sürelerine tabi değillerdir.
Gemi Adamı Hangi Hallerde Fazla Saatlerde Çalışmış Sayılır?
Gemi adamı haftalık çalışma süresi olan 48 saati aşan çalışmalarında fazla saatlerde çalışmış sayılır.
Yapılan Fazla Çalışmanın Saat Başına Düşen Miktarı Ne Kadar Zamlı Ödenir?
Fazla çalışılan her saate ödenecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 25 arttırılması suretiyle bulunacak miktardan az olamaz.
Gemi Adamı Hangi Hallerde Çalıştığı Zaman Fazla Saatlerle Çalışma Ücreti Alamaz?
Geminin, gemideki şahısların veya gemi hamulesinin (yüklerinin) selameti için kaptanın yapılmasını zaruri gördüğü işler, gümrük, karantina ve sair sıhhi formaliteler dolayısıyla yerine getirilmesinde zorunluluk bulunan ilave işler, gemi seyir halinde veya limanda iken gemide yaptırılan (yangın, gemiyi terk etme, denizde çatışma, denizden adam kurtarma ve savunma) talimleri hallerinde yapılan çalışmalar karşılığında fazla çalışma ücreti alınamaz.
Gemi Adamı Haftada Kaç Gün Tatil Yapar?
Haftalık çalışma süresini tamamlayan gemi adamı haftanın geri kalan günlerinde hafta tatili yapar. Liman hizmeti ve şehir hattı gemilerinde gemi adamı haftada 6 günden fazla çalıştırılamaz. Hafta tatili gününde çalıştırılan gemi adamına haftanın diğer bir gününde nöbetleşe izin verilir. Haftanın diğer bir günü verilen tatil hafta tatili günü yerine geçer.
Hafta Tatilinde Çalışmayan Gemi Adamına Ücret Ödenir Mi?
Hafta tatilinde çalışmayan gemi adamına bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti bir gündelik tutarında ödenir.
Hafta Tatilinde Çalışan Gemi Adamı Ücretini Ne Kadar Fazla Alır?
Hafta tatilinde çalışan gemi adamı çalışmadan hak ettiği hafta tatili ücretine ilaveten çalıştığı hafta tatili günü karşılığındaki bir günlük yevmiyeyi en az yüzde 25 zamlı olarak alır.
854 Sayılı Deniz İş Kanunu Uyarınca Gemi Adamlarına Ne Kadar Süre Ücretsiz Yol İzni Verilebilir?
Gemi adamlarına 7 güne kadar ücretsiz yol izni verilebilmektedir.
Gemi Adamı Yıllık Ücretli İzne Nasıl Hak Kazanır?
Aynı işveren emrinde veya aynı gemide en az 6 ay çalışmış olan gemi adamı yıllık ücretli izne hak kazanır.
Ücret Ödeme Defteri Nasıl Olmalı ve Nerede Bulunmalıdır?
Noter onaylı olmalı ve her gemide bulunmalıdır.
854 Sayılı Deniz İş Kanunu Uyarınca İşveren veya İşveren vekilinin Tazminat Karşılığı Olarak Gemi Adamının Ücretinden Geçici Olarak Alıkoyacağı Tutar Ne Kadar Olabilir?
İşveren veya işveren vekilinin tazminat karşılığı olarak gemi adamının ücretinden geçici olarak alıkoyacağı tutar 10 günlük ücretten fazla olamaz.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Belirli Bir Sefer İçin Yapılmış İş Sözleşmesi Ne Zaman Sona Erer?
Geminin vardığı limanda yükünü boşaltmasıyla birlikte belirli bir sefer için yapılmış iş sözleşmesi sona erer.
Gemiadamının İş Sözleşmesinin İşverence Kötü Niyetli Olarak Feshedildiği Tespit Edilirse Ödeyeceği Tazminat Tutarı Kaç Kat Olarak Belirlenir?
Gemi adamının iş sözleşmesinin işverence kötü niyetli olarak feshedildiği tespit edilirse ücretin 3 katı tazminata hükmedilir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununun Fesih Hakkını Bildirme Süresi Ne Kadardır?
Deniz İş Kanunun 14 üncü maddesinde işveren, işveren vekili veya gemi adamına tanınan sözleşmeyi feshetme yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu öbür tarafın öğrendiği günden başlayarak 6 işgünü geçtikten ve herhalde fiilin vukuundan itibaren 1 sene sonra kullanılamaz.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Kıdem Tazminatının Hesaplanması Ne Üzerinden Yapılır?
Deniz İş Kanununa göre kıdem tazminatının hesaplanması son ücret üzerinden yapılmaktadır.
854 Sayılı Deniz İş Kanununda Gemi Adamlarına Evlenmeleri Halinde Kaç Gün İzin Verilir?
Gemi adamlarına evlenmeleri halinde 3 gün ücretli izin verilir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre Gemi Adamının Ana ve Babalarının Ölümünde Kaç Gün İzin Verilir?
Gemi adamlarına ana ve babalarının ölümünde 2 gün ücretli izin verilir.
854 Sayılı Deniz İş Kanununa Göre, Gemi Adamının Ücretinden İşveren Tarafından Ceza Olarak Yapılacak Kesintiler En Fazla Ne Kadar Olmalıdır?
Söz konusu kesintiler 1 ayda 3 gündelikten fazla olamaz.
854 Sayılı Deniz İş Kanunu Hükümlerine Göre İşveren veya İşveren Vekili, Gemi Adamının İsteği Halinde Avans Vermek Zorunda Mıdır?
Gemi adamının talebi halinde işveren veya işveren vekilinin avans ödeme zorunluluğu vardır.
Seyir Halindeki Gemilerde Çalışan Gemi Adamının İş Sözleşmesi Ne Zaman Sona Erer?
İş sözleşmesi gemi seyir halindeyken sona ererse sözleşme, geminin ilk limana varmasına ve güvenlik altına alınmasına kadar devam eder.
Süresi Belirsiz İş Sözleşmeleri, 854 Sayılı Deniz İş Kanununun 14. Mad. Dışında, Gemi Adamının İşe Alınmasından İtibaren Kaç Ay Geçmedikçe Bozulamaz?
854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesi dışında, gemi adamının işe alınmasından itibaren 6 ay geçmedikçe belirsiz süreli iş sözleşmeleri bozulamaz.
Deniz İş Kanununa Göre, Gemi Adamının Ücretinden İşveren Tarafından Ceza Olarak Yapılacak Kesintiler En Fazla Ne Kadar Olmalıdır?
Bir ayda üç gündelikten fazla olamaz.
Gemi Adamları İçin P&I Sigortası Nedir, Önemi Ne?
P&I sigortasının açılımı Protection & Indemnity olup Koruma & Tazmin anlamına gelmektedir. Gemi donatan ve sahiplerinin üçüncü kişilere, çevreye, kendi personeline (işçi alacakları) ve varsa taşıdığı yüke karşı sorumluluklarını karşılayan bir sigorta türüdür. Söz konusu sigorta iştirakine karşı yürütülen davalar asıl davadan bağımsız olarak yürütülebileceği için işçiye kolaylık sağlamaktadır.
Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Gemi Adamlarının Hakları” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Sonuç
Deniz iş hukuku, denizcilik sektöründe çalışan gemi adamlarının haklarını ve güvencelerini koruyan önemli bir hukuk dalıdır. Bu düzenlemeler, gemi adamlarının güvende çalışmalarını sağlar ve denizcilik sektörünün sürdürülebilirliğini destekler. Gemi çalışanları ile işverenleri arasındaki iş ilişkisi kapsamında her türlü hukuki danışmanlık, dava ve takip için bizimle İLETİŞİM geçiniz.