Turkuaz Kart Nedir?

Turkuaz kart;  Amerika’nın Green kartı gibi veya Avrupa Birliğinin Mavi kartı gibi düşünülebilir, fakat tam olarak aynı değildir. Green kart gibi sistemler niteliğine bakmaksızın ucuz ve kalifiyesiz yabancı iş gücünü kendi ülkelerine çekmek için çalışır. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ise nitelikli yatırımcı ve nitelikli iş gücünü Türkiye’ye çekmek için Turkuaz kart sistemini oluşturmuştur.

Turkuaz kart; sahibine Türkiye’de süresiz çalışma ve ikamet hakkı, eşine ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ise oturum izni sağlayan karttır. Bunun yanında; belli şartların taşınması ve gerekli prosedürün tamamlanması halinde, Türk vatandaşlığını kazanma imkanı da vermektedir. 

Turkuaz Kartın Avantajları Nelerdir? 

Turkuaz Kart sahibi süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır. (*Süresiz çalışma izni olan yabancı, uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanır. Ayrıca özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır)

Turkuaz Kart sahibi olan yabancılar;

• Türkiye’de askerlik yapma yükümlülüğünden muaftırlar.
• Seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme haklarından yararlanamazlar.
• Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu hakların kullanımında ilgili mevzuattaki hükümlere tabidirler.
• Bu kişilerin, Türkiye’deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı ile ferağı gibi konulara yönelik işlemleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından Türk vatandaşlarına uygulanmakta olan mevzuata göre yürütülür.
• Bu hak ve yükümlülüklerin kullanılmasında özel kanunlarda Türk vatandaşı olma koşulu aranmışsa, Turkuaz Karta sahip olan kişiler bu haklardan yararlanmayı talep edemezler.
• 25/9/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Turkuaz Kart sahibi ve yakını, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmaması ve geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Bakanlıkça teklif edilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanabilir.
• Turkuaz kart sahibi yabancılar Türkiye’den emekli olabilir

Türkiye’nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak üzere, Turkuaz Kart sahibi yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içinde 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirirler.

Turkuaz Kart

• Turkuaz Kart belgelerinin kişiselleştirilerek üretilmesinde, https://izinsorgula.csgb.gov.tr den doğrulanabilmesi için belgeye karekod eklenmektedir.
• İlaveten, belgenin doğrulamasının ve geçerliliğinin https://www.calismaizni.gov.tr den izin sorgulama sisteminden yapılması gerektiğine yönelik bilgilendirme bulunmaktadır. 
• Belge üzerinde belge veriliş tarihi, son geçerlilik tarihleri yer almakta olup belge yalnızca bu süreler içerisinde geçerlidir. Turkuaz Kart kapsamındaki yabancılar belgeleriyle, herhangi bir yol izin belgesi almasına gerek olmadan, geçerlilik süresi içinde iller arasında seyahat edebilmektedirler.

Kimler Turkuaz Kart Başvurusu Yapabilir?

Turkuaz kart, mevzuatta öngörülen nitelikleri sağlayan kişilere verilir. Kartın kimlere verilebileceği hususu ve başvuru şartları, 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 11. maddesi ile Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin 5. maddesinde düzenlenmektedir.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Uluslararası İşgücü Kanunu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Turkuaz Kart Yönetmeliği” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Söz konusu hükümler uyarınca bu kart, aşağıda liste halinde sıralanan kişilere verilebilir.

• Yatırım, ihracat, istihdam açısından veya bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkısı itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen kişilere,
• Bilim veya teknolojinin gelişmesini sağlayan veya bu alanlarda ülke menfaatleri açısından stratejik önemi olan çalışma ya da araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı olan kişilere,
• Eğitim düzeyi, mesleki bilgi ve tecrübesi, bilime ve teknolojiye katkısı itibarıyla yüksek nitelikli işgücü olarak değerlendirilen kişilere,
• Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası başarısı olan kişilere,
• Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye’nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan kişilere turkuaz kart verilebilir.

Bu belgeye başvurabilmek için yukarıda sayılan kişiler arasına girmek gerekir. Bunun yanında, vize verilmeyecek ve Türkiye’ye girişine izin verilmeyecek kişilerden olmamak şarttır.

Kimler Turkuaz Kart Başvurusu Yapamaz?

Öncelikle belirtmek gerekir ki Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin 5. maddesinde sayılan kişilerden olmayan yabancılar, bu kart için başvuru yapamayacaktır. İlgili kişiler, yukarıda sayılmıştır. Bunun dışında kartın verilmeyeceği kişiler, vize verilmeyecek yabancılar ve Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılardır.

Belirtilen hükümler uyarınca kart başvurusu yapamayacak kişiler, şöyle sıralanabilir:

• YUKK 9 hükmü kapsamında Türkiye’ye girişi yasaklanmış olanlar,
• Resmi anlamda geçerli olan bir pasaporta, pasaport yerine geçen belgeye, vizeye, ikamet veya çalışma iznine sahip olmayanlar ile bunları hileli veya sahte biçimde elde edenler,
• Vizenin, vize muafiyetinin veya ikamet izin süresinin bitiminden itibaren, en az 60 gün geçerlilik süresi bulunan pasaportu yahut pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar,
• Talep ettiği vize süresinden en az 60 gün daha uzun süreli pasaport ya da pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar,
• Kamu düzeni veya kamu güvenliği bakımından tehlikeli olarak değerlendirilenler,
• Kamu sağlığını tehdit eden hastalıklardan birini taşıyanlar,
• Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu milletlerarası anlaşmalar uyarınca iade edilecek suçlular bakımından sanık veya hükümlü olanlar,
• Türkiye’de kalacağı süre boyunca geçerli olan sağlık sigortası mevcut olmayanlar,
• Türkiye’de bulunma amacını haklı nedenlere dayandıramayanlar,
• Kalacağı sürede, yeterli ve düzenli maddi gelire ve imkana sahip olmayanlar,
• Vize ihlalinden veya önceki ikamet izninden kaynaklanan alacakları; takip edilen borç ve cezalarını ödemeyi kabul etmeyenler,
• Hakkında sınır dışı etme kararı olanlar, turkuaz kart için başvuruda bulunamayacaktır.

Dolayısıyla, başvuru yapan kimsenin yukarıda sayılan kişilerden olmaması gerekir. Belirtilen niteliklerdeki birisinin karta başvurması halinde, ilgili başvuru idari makamlarca reddedilecektir. 

DİKKAT : Geçici koruma sağlanan yabancılara turkuaz kart hükümleri uygulanmaz.

Turkuaz Kart Nasıl Alınır? 

Turkuaz kart, Kanun’da öngörülen nitelikleri taşıyan yabancıların başvuruda bulunması ve yetkili makamların incelemede bulunarak bu başvuruya olumlu dönüş yapması sonucu alınır. Uygunluk denetimi ve puanlama sistemi gibi kriterler çerçevesinde yapılacak değerlendirme sonucunda, başvuru kabul veya reddedilir. 

Turkuaz Kart Başvurusu Nereye ve Nasıl Yapılır?

Turkuaz kart başvurusu, Türkiye’de bulunan yabancılar tarafından doğrudan sistem üzerinden (Bakanlık Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi) elektronik olarak yapılabilir. Yurt dışında ise yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliği aracılığıyla yapılır. Yurt dışında yapılan başvurularda, gerekli bilgi ve belgeler dış temsilciliğe sunulur. Sonrasında bunlar, elektronik ortamda Bakanlığa iletilir.

Türkiye’de yasal olarak bulunan ve yabancı kimlik numarasına sahip olan kişiler, doğrudan sistem üzerinden kart başvurusu yapabilir. Bu noktada, başvuruların yetkili kurum aracılığıyla yapılabileceğini de ifade etmekte fayda vardır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca bu konuda yetkilendirilmiş olan kurum ve kuruluşlar, sürece aracılık yapabilmektedir.

DİKKAT: Turkuaz kart sistemine ilişkin altyapı süreci devam etmektedir. Bu nedenle, özellikle başvurular bakımından Turkuaz Kart Yönetmeliği’ndeki Geçici Madde 1 hükmü dikkate alınmalıdır.

Söz konusu hüküm, şu şekildedir:

“Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar, bu Yönetmelik kapsamında başvurular e-Devlet kapısı üzerinden erişilebilen Yabancıların Çalışma İzinleri Otomasyonu aracılığıyla yapılır. Genel Müdürlükçe gerek görülmesi halinde sisteme yüklenen belgelerin kağıt ortamında Bakanlığa gönderilmesine devam edilir.”

Turkuaz kart başvurularında, gerekli koşulları taşımanın yanında başvurunun doğru usulde yerine getirilmesi de son derece önemlidir. Bu süreçte herhangi bir adımın atlanması durumunda, olumsuz neticeler söz konusu olabilir. Bu nedenle, başvuru sürecinin yabancılar avukatıyla yürütülmesinde büyük fayda vardır.

Başvurunun Değerlendirilme Kriterleri Nelerdir?

Turkuaz Kart başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası doğrultusunda Genel Müdürlükçe belirlenen kıstaslar kapsamında oluşturulan puanlama sistemi kullanılacaktır. 

Puanlama sistemi kapsamında yeterli puanı alan başvurular olumlu değerlendirilecektir. 

Turkuaz Kart verilebilecek yabancılardan;

• Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen,
• Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı,
• Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan

yabancılar için yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından alınmış uygunluk belgesinin bulunması halinde bu belge puanlamaya dahil edilebilecektir.

Uygunluk belgesi, Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilebilecektir; ancak bu belge Turkuaz Kart başvurusunun olumlu değerlendirilmesine yönelik herhangi bir kazanılmış hak sağlamamaktadır.

Diğer taraftan, lisans öğreniminin son yılında olan veya lisansüstü öğrenimi gören örgün öğretim öğrencilerinden öğrenim gördüğü alandaki yüksek becerisi, potansiyeli veya akademik çalışmaları ve araştırmaları ile üstün başarılı olanlar için yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, öğrenim gördüğü kurum ile bu kurumda çalışan öğretim üyelerinin ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınabilecektir.

Turkuaz Kart Uygunluk Belgesi Nedir, Nasıl Alınır? 

Yabancıların nitelikleri bakımından Turkuaz Kart verilmeye uygun olduğuna dair Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından uygunluk belgesi düzenlenebilir. Uygunluk belgesinin şekli ve içeriği her bir yabancı grubu için ayrı ayrı olmak üzere ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarının görüşleri alınarak Genel Müdürlükçe hazırlanır. Genel Müdürlük uygunluk belgesi düzenlenmesi bakımından ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarını belirlemeye, değiştirmeye veya bunlara yenilerini eklemeye yetkilidir. Uygunluk belgesi, Turkuaz Kart başvurusunun olumlu değerlendirilmesine yönelik herhangi bir kazanılmış hak sağlamaz.

Turkuaz Kart Puanlama Sistemi Nedir?

Puanlama sistemi 5 inci maddede sayılan yabancılar bakımından belirlenen nitelikleri baz alınarak ikinci fıkrada belirtilen kıstaslar doğrultusunda hazırlanır.

Puanlama sisteminin hazırlanmasında;

• Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için; öğrenim durumu, öğrenim görülen yüksek öğretim kurumunun saygınlığı, ücret düzeyi, üst düzey yönetici olarak, uzmanlık gerektiren yüksek nitelikli işlerde veya Ar-Ge alanında çalışma veya mesleki deneyim, öğrenim ile iş ya da mesleğin uyumu, anadili dışında bildiği yabancı diller ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
• Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için; belgelendirilen ya da taahhüt edilen yatırım, ihracat veya istihdam düzeyi, yatırım yapılacak sektörün, bölgenin ve işin niteliği, Türkiye’de sahip olunan taşınır veya taşınmazlar ile fikri veya sınaî mülkiyet hakları ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
• Bilim insanı veya araştırmacı için; akademik unvan, ulusal ya da uluslararası alanda bilinen yükseköğretim kurumlarında veya bilim ve teknoloji alanında öne çıkmış kuruluşlarda çalışma veya mesleki deneyim, ulusal veya uluslararası kurumlar tarafından tescillenmiş patent, ticari marka veya lisans, inovasyon faaliyetleri, Ar-Ge alanında ya da bilişim, savunma, maden, enerji gibi ülke ekonomisi açısından stratejik sektörlerde önemli görevlerde çalışma ya da mesleki deneyim ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
• Yabancı sporcular için faaliyette bulunduğu spor dalında ferdi ya da kulüp lisansı ile ulusal ya da uluslararası ferdi ya da takım müsabakalarında aldığı dereceleri ya da ödülleri, mensubu olduğu spor kulübünün hukuki statüsü ile ilgili kulübün ulusal veya uluslararası başarıları, uyruğunda bulunduğu ülkede milli sporcu statüsünde olması ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
• Fikir ve sanat eseri sahibi yabancılar için eserlerinin bilinirliği, ulusal veya uluslararası ödülleri ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
• Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetleri, fikir ve sanat eserleri, Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetleri ve benzeri kıstaslar,

esas alınır.

Puanlama sistemlerinde değişiklik yapmaya veya bölge, il, sektör, işkolu veya meslek bazında farklılaştırılmış puanlama sistemleri belirlemeye ve bunları altı aylık dönemler itibarıyla yayımlamaya Genel Müdürlük yetkilidir.

Turkuaz Kart Geçiş Süresi

Başvurunun kabul edilmesi halinde, turkuaz kart yabancıya süresiz olarak verilmeyecektir. Yabancı, kartın sağladığı haklardan yararlansa da 3 yıllık bir geçiş süresine tâbi tutulur. Bu süre zarfında; başvurucunun gerekli şartları karşılayıp karşılamadığı ve taahhütlerini yerine getirip getirmediği, Genel Müdürlükçe görevlendirilen bir uzman tarafından düzenli olarak incelenir. 

Kart sahibini izlemekle görevlendirilen uzman; 3 yıllık geçiş süresi içinde 12 aylık dönemlerle, yabancının taahhütlerini yerine getirip getirmediğine dair rapor hazırlayarak Genel Müdürlüğe sunacaktır.

Raporun hazırlanabilmesi için herhangi bir bilgi veya belgeye ihtiyaç duyulacak olursa yabancının bunları 15 gün içerisinde Bakanlığa sunması gerekmektedir. Aksi takdirde, kartın iptali gündeme gelebilir. Gerekli bilgi ve belgelerin sistem üzerinden aktarılması esas olmakla birlikte, Genel Müdürlük her türlü iletişim aracıyla bunların sunulmasına imkan tanıyabilir.

Hazırlanan rapor doğrultusunda herhangi bir eksiklik tespit edilmesi halinde, yabancıya bu eksiklikleri gidermesi için 3 aylık süre verilir. Bu zaman zarfında eksiklik giderilirse geçiş süreci devam edecektir. Eğer verilen sürede eksiklik giderilmezse geçiş süresi sonlandırılır ve kart iptal edilir.

Geçiş Süresi Kaydının Kaldırılması

Geçiş sürecinde hiçbir olumsuzluk olmaması ve başvuruda belirtilen taahhütlerin yerine getirilmesi halinde yabancı uyruklu kişi, geçiş süresi kaydının kaldırılmasını talep edebilir. Talebin kabulü halinde, yabancıya süresiz turkuaz kart verilecektir.

Bu husus, Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin m.18/1 hükmünde şöyle düzenlenmiştir:

“Geçiş süresi içinde iptal edilmeyen ve geçiş süresi kaydının kaldırılmasına ilişkin talebi uygun bulunan yabancının Turkuaz Kart’taki geçiş süresi kaydı kaldırılır ve Turkuaz Kart süresiz hale gelir.“

Geçiş süresi kaydının nasıl kaldırılabileceği, Yönetmeliğin m.17 hükmünde düzenlenmiştir. Buna göre; 3 yıl olan geçiş süresinin kaldırılması ve turkuaz kartın süresiz hale dönüştürülmesine yönelik talep, geçiş süresinin son 180 günü içerisinde yapılmalıdır.

DİKKAT: Geçiş süresi, bütün taahhütler yerine getirilse bile 3 yılın ardından kendiliğinden sona ermez. Bunun kaldırılması ve turkuaz kartın süresiz hale gelmesi için talepte bulunulması gerekir. Eğer kaldırma talebinde bulunulmazsa geçiş süresinin sonunda kart geçersiz hale gelecektir. Bu nedenle, geçiş süresinin son 180 günü içinde mutlaka kaldırma talebinde bulunulmalıdır. 

Kart sahibi yabancı geçiş süresi kaydının kaldırılması yönünde talepte bulunduğunda, ilgili uzman 30 gün içerisinde bir rapor hazırlayacaktır. Bu raporun olumlu yönde olması halinde, Genel Müdürlük tarafından geçiş süresi kaydı kaldırılacak ve yabancının süresiz turkuaz kartı olacaktır. Raporun olumsuz olması halinde ise kartın iptaline veya geçiş süresinin uzatılmasına karar verilebilir.

Turkuaz Kart İçin Gerekli Belgeler

Turkuaz kart için gerekli belgeler, Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin 8. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, başvurucunun sisteme yüklemesi veya başvurunun yurt dışından yapılması halinde Türk dış temsilciliğine teslim etmesi gereken belgeler şunlardır: 

Her Başvurucunun Yüklemesi Gereken Genel Belgeler

• Başvuru dilekçesi,
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sureti,
• Varsa ilgili kamu kurum ve kuruluşundan alınacak uygunluk belgesi.

Nitelikli Yabancıların Yüklemesi Gereken Özel Belgeler

• Nitelikli İşgücü Olarak Değerlendirilen Yabancı İçin; diploma, iş sözleşmesi, CV, atama veya görevlendirme yazısı, mesleki deneyim ve bilinen yabancı dilleri gösteren, uluslararası düzeyde kabul edilen belgeler.
• Nitelikli Yatırımcı Olarak Değerlendirilen Yabancı İçin; yatırım miktarı, mali durum, ihracat tutarı, istihdam oranı ve çalışılan sektör, bölge gibi bilgileri gösteren belgeler.
• Bilim İnsanı veya Araştırmacı İçin; diploma, akademik unvanı gösteren belge, akademik çalışmaları ve lisans, patent, ticari marka gibi hususları gösteren belgeler.
• Kültürel, Sanatsal veya Sportif Faaliyetler Açısından Ulusal veya Uluslararası Düzeyde Başarılı olmuş Yabancı İçin; başarılı olduğunu gösterir belgeler ve ödüller.
• Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetlere ilişkin belgeler, fikir ve sanat eserleri ile bunların süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren belgeler.

DİKKAT: Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü; bu belgeler dışında, kart verilecek her bir grup yabancıdan ayrı özel belgeler talep edebilir, mevcut olanlara ekleme ve çıkarma yapabilir. Dolayısıyla, başvuru yapmadan önce Müdürlüğün web sitesi üzerinden güncel belgeleri kontrol etmek gerekmektedir. Önemle belirtmek gerekir ki yurt dışından temin edilecek belgelerin, apostilli ve noter onaylı Türkçe tercümesi ile yetkili makama sunulması gerekir. Aksi takdirde, sürecin uzaması veya başvurunun olumsuz neticelenmesi söz konusu olmaktadır. 

Turkuaz Kart Sahiplerinin Türk Vatandaşlığına Geçiş Süreci

Turkuaz karta dayanarak hem kart sahibinin kendisi hem de eşi ve ergin olmayan veya özel bakıma muhtaç olan çocukları, Türk vatandaşlığını kazanabilir. Vatandaşlık alabilmek için 3 yıllık geçiş sürecinin sorunsuz olarak tamamlanmış olması, kart sahibi ve yakınlarının Türk vatandaşı olmasında milli güvenlik ve kamu düzeni açısından bir sakınca olmaması gerekir.

Bu şartların varlığı halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın teklifi ve Cumhurbaşkanı kararı ile kart sahibiyle birlikte belirtilen yakınları Türk vatandaşı olabilir.

Turkuaz Kart Sahibi Yakınlarına İlişkin Düzenleme

Turkuaz Kart sahibi olanların sahip olacağı haklar haricinde Turkuaz Kart sahibi yakınlarına da birtakım haklar tanınmıştır. Turkuaz Kart sahibi yakınına Turkuaz Kart sahibi yakını kartı düzenlenecek olup; söz konusu kart geçerlilik süresi içinde ikamet izni yerine geçecektir.

Turkuaz Kart sahibi yakınlarının kapsamına yabancının eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocukları girmekte olup; bu kişiler tarafından ikamet izni başvurusunun Turkuaz Kart başvuru usulüne göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılması gerekmektedir.

Turkuaz Kart Başvuru Masrafları

Turkuaz kart başvuru masrafları, 2024 yılı için 565 TL olarak belirlenmiştir.

492 sayılı Harçlar Kanunu m. 88 uyarınca başvurucu, ikamet ve çalışma izninden muaf olacaktır. Ayrıca, kart sahibinin yakınları da ikamet izni için aranan harçlardan muaftır. Yukarıda belirtilen masraf ise değerli kağıt bedelidir. Bunun yanı sıra, noter masrafları ve yabancı ülkeden alınan belgelerde tercüme masrafları gibi çeşitli masraflar da gündeme gelebilir.

Turkuaz Kart Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır? 

Turkuaz kart başvurusu, ortalama 1 ay içerisinde sonuçlanır. Ancak idarenin yoğunluğu veya başvuru belgelerinin eksikliği halinde, süreç uzayabilmektedir. Dolayısıyla, başvuru aşamasında herhangi bir eksikliğe yol açmayacak şekilde hareket edilmeli ve süreç dikkatli yürütülmelidir.

Turkuaz Kart Başvurusunun Reddi

Turkuaz kart başvurusu, belirli durumların varlığı halinde reddedilebilmektedir. Ret sebepleri, ilgili Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin 12. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde uyarınca, aşağıdaki özellikleri taşıyan kart başvuruları reddedilecektir.

• Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kıstaslarını karşılamayan,
• Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan,
• Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan,
• Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen,
• Diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan,
• 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun ilgili maddeleri kapsamında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan,
• Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan,
• Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyeti’nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan,
• Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan,

 Bunların dışında, süresi içinde yapılmayan başvurular veya belgelerde eksiklik görülmesi halinde idarece verilen sürede eksikliğin giderilmediği başvurular da reddedilir. Bu durumda, yabancı kişinin ret kararına karşı itiraz ve iptal davası yollarını yürütme imkanı doğacaktır.

Turkuaz Kart Başvurusunun Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Kart başvurusunun reddedilmesi durumunda, idarenin ret kararına karşı yabancının Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü’ne itiraz etme ve idare mahkemesinde iptal davası açma imkanı bulunmaktadır.

Kart başvurusunun reddine karşı idareye itiraz süresi, kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür. İdare mahkemesinde iptal davası açma süresi ise kararın tebliğini izleyen günden itibaren 60 gündür. İlk 30 gün içerisinde idareye itirazda bulunulması halinde, dava açma süresi olan 60 günlük süre duracaktır. İtiraz reddedilecek olursa reddin tebliğini izleyen günden itibaren 60 günden kalan süre boyunca iptal davası açılabilir.

Bir örnekle konuyu netleştirmekte fayda vardır. 30 günlük itiraz süresinin 10. gününde kişi itirazda bulunursa 60 günlük dava açma süresi duracaktır. İtiraz incelenerek reddedilirse ret kararının tebliğini izleyen 50 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açma imkanı mevcut olacaktır.

Turkuaz Kartın İptali

Turkuaz kart yabancının talebi ile birlikte iptal ettirilebilir. Turkuaz kartın iptal edilmesiyle geçerliliği kaybedilir.

Yabancının talebi dışında da turkuaz kartın iptali mümkündür. Turkuaz kart yabancının talebi dışında;

• Turkuaz Kart’ın geçerlilik tarihinden itibaren; altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi ya da mücbir sebep olmaksızın iki yıldan uzun bir süre aralıksız yurtdışında kalması,
• İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması,
• Kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak ya da kayıt dışı çalıştığının tespiti,
• Yabancının en az bir yıl kesintisiz bir şekilde çalışmadığının tespiti,
• Turkuaz Kart başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti,
• Geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması ya da izleme raporuna göre yabancının Turkuaz Kart sahibi niteliğini kaybettiğinin anlaşılması,
• 6458 sayılı Kanuna göre, Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğunun İçişleri Bakanlığınca bildirilmesi,
• Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi hallerinde iptal edilir.

Yukarıda listelenen durumların ortaya çıkması durumunda, kartın iptali gündeme gelecektir. İptal halinde, kartın geçerliliği ortadan kalkacak ve buna bağlı olarak kazanılan ikamet ve çalışma izinleri sona erecektir.

Turkuaz Kartın İptaline Karşı İtiraz ve İptal Davası

Kartın iptaline karşı itiraz ve iptal davası; kart başvurusunun reddine karşı itiraz ve iptal davası ile aynı usul ve hükümlere tabidir. Bu noktada, itiraz ve dava süreçleri bakımından 30 ve 60 günlük süreler de göz önünde bulundurulmalıdır. Sürecin detaylı işleyişi ise yukarıda değinilen başvuru reddi kısmında izah edilmiştir.

Turkuaz Kart Sahibinin Hak ve Yükümlülükleri

Turkuaz kart sahibi yabancının hak ve yükümlülükleri, ilgili Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin 19. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili hüküm uyarınca kart sahibi, süresiz çalışma izninin sağladığı bütün haklardan yararlanacaktır.

Bu çerçevede kart sahibi; askerlik görevinden muaf olacak, Türkiye’de kamu görevlisi olamayacak, seçme ve seçilme hakkına sahip olmayacaktır. Bunların yanında, sosyal güvenlik bakımından hem kazanılmış hakları saklı olacak hem bu alandaki yükümlülüklere tâbi olacaktır.

Kart sahipleri Türk vatandaşı olmasa da bazı istisnalar dışında Türk vatandaşları ile aynı haklardan yararlanabilecektir. Kart sahipleri; Türk vatandaşları gibi ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı gibi konulara ilişkin işlemlerde bulunabilecektir. Fakat bunlardan herhangi birinin kullanımı yalnızca Türk vatandaşlarına sağlanmış ise kart sahibi ilgili haktan yararlanamayacaktır.

Önemli bir diğer hak da kart sahibi ile eşine ve ergin olmayan veya özel bakıma muhtaç olan çocuklarına, Türk vatandaşlığına geçme imkanı tanınmasıdır. Bu imkana ilişkin detaylar, yukarıda izah edilmiştir.

Turkuaz kart sahibi yabancı, süresiz çalışma iznine sahip olacaktır. Bu nedenle, çalışma izninin kapsamının ve içerdiği hakların izah edildiği “çalışma izni” yazımızı inceleyebilirsiniz.

Turkuaz Kart Sahibi Yakını Kartı Nasıl Alınır?

Turkuaz kart sahibi yakını kartı, Genel Müdürlük tarafından istenen bilgi ve belgelerin sisteme girilmesi suretiyle alınabilmektedir. Yönetmeliğin 20. maddesi kapsamında düzenlenen bu kart, turkuaz kart sahibinin yabancı eşine ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına verilir. Fakat bu kart çalışma izni yerine geçmeyecek, sadece ikamet izni olarak kullanılabilecektir.

Turkuaz kart geçerli olduğu müddetçe, kart sahibi yakını kartı da geçerliliğini sürdürecek ve bu çerçevede kart sahibi yakınlarına Türkiye’de ikamet imkanı sağlayacaktır. Turkuaz kartın iptal edilmesi veya geçerliliğini yitirmesi durumunda ise kart sahibi yakını kartı Genel Müdürlükçe iptal edilecektir.

Turkuaz Kart Sahibinin Eş ve Çocukları İçin İkamet İzni

Turkuaz kart sahibinin eş ve çocukları için ikamet izni, Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin 7. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde uyarınca kart sahibinin eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocukları, ikamet izni başvurusunu kart başvurusu ile aynı anda yaparak ikamet imkanı kazanabilir. Söz konusu başvuru, sistem (Yabancıların Çalışma İzinleri Otomasyonu) üzerinden yapılacaktır.

Yurt dışından yapılan kart başvurularında; kart sahibi yakınının başvuru için gerekli bilgilerinin bulunmaması halinde, vize sürelerini aşmamak şartıyla Türkiye’ye geldikten sonraki 90 gün içinde ikamet izni başvurusu yapılabilecektir.

Kart sahibinin eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocukları için yapılan ikamet izni başvurusunda gerekli belgeler; kart sahibinin eşi için ikamet iznine başvuruluyorsa evlilik cüzdanı veya evliliği gösteren belge, çocuğu için başvuruluyorsa velayet bağını gösteren belgedir.

DİKKAT : Bu ikamet izni ile turkuaz kart sahibi yakını kartı yoluyla elde edilen ikamet imkanı birbiriyle karıştırılmamalıdır. Kart sahibi yakını kartı ile elde edilen ve üst başlıkta izah edilen ikamet imkanı, turkuaz kartın geçersiz hale gelmesiyle birlikte son bulacaktır. Kart başvurusuyla birlikte ikamet iznine başvurarak ikamet izninin elde edilmesi halinde ise turkuaz karttan bağımsız olarak kart sahibinin yakınlarının ikamet izni olacaktır.

Bu noktada, başvuru usulü bakımından Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin Geçici Madde 1/2 hükmüne değinmekte fayda vardır. İlgili hüküm şöyledir:

Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar Turkuaz Kart yakınına ikamet izni verilmesi işlemleri il göç idaresi müdürlükleri tarafından gerçekleştirilir.

Turkuaz Kart Sahibi Yabancılar Türkiye’de Emekli Olabilir Mi?

Turkuaz kart sahibi yabancılar, Türkiye’de emekli olabilir. Kart sahibi yabancılar, Turkuaz Kart Yönetmeliği’nin 19. maddesinde öngörülen istisnalar hariç olmak üzere sosyal güvenlik bakımından Türk vatandaşları ile aynı haklara sahiptir. İlgili maddede, bu kişilerin sosyal güvenliğe dair kazanılmış haklarının saklı olduğu öngörülmüştür. Ancak sair mevzuatta, bu kişilerin isteğe bağlı sigortalı olması ve yurt dışı borçlanması yapması engellenmiştir.

Suriyeliler Turkuaz Kart Alabilir Mi?

Suriyeliler, geçici koruma kapsamında olmaları halinde turkuaz kart alamaz. 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu m. 11/6 düzenlemesi uyarınca, geçici koruma kapsamındaki kişiler için bu karta dair hükümler uygulanmayacaktır. Fakat bu statüde olmayan Suriyeliler ve diğer yabancılar bakımından, şartların varlığı halinde bu karta başvuru imkanı doğacaktır.

Sonuç

Turkuaz kartın en büyük avantajlardan biri sahibine süresiz çalışma izni tanımasıdır. Bunun yanında yabancının yakınları da bu durumdan faydalanarak oturma iznine sahip olabilecektir. Başvuruda dikkat edilmesi gereken birçok husus vardır. Özellikle belgelerin toplanması ve Yönetmelikte belirtilen sürelere uyulmaması başvurunun sonucunu etkilemektedir. Hak Kaybına uğramamak İçin bizle İLETİŞİM geçiniz.