Mavi Kart Nedir?

Mavi kart, doğumla Türk vatandaşı olduğu halde daha sonra vatandaşlıktan çıkmak suretiyle Türk vatandaşlığı sona eren kişilere talep etmeleri halinde verilen ve kanunun tanıdığı bazı haklardan yararlanabilmelerini sağlayan belgeye denir. Mavi kart kimlik gösterilmesi gereken durumlarda nüfus cüzdanı yerine geçer. Mavi karta sahip olan kişiler bazı istisnalar dışında Türk vatandaşlarına sağlanan bütün haklardan faydalanırlar. Kişi mavi karta sahipse resmi iş ve işlemlerde yabancı olarak değerlendirilmez. Bu belgeye sahip kişiler TVK m. 28’e göre ifade edilen haklardan faydalanabilecekledir.

Mavi kart, özellikle Avrupa’da yaşayan ve yaşadığı ülkede çifte vatandaşlık kabul edilmeyen Türk vatandaşları tarafından oldukça merak edilen bir konudur. Mavi kart ile birlikte kişi Türk vatandaşlığından ayrılmasına rağmen Türk vatandaşlarının sahip olduğu çoğu haktan yararlanmaya devam eder. Bu nedenle oldukça önemli bir konudur. Mavi kart başvurusu dikkat edilmesi gereken birçok ayrıntıyı içerir. Bunlara dikkat edilmeden yapılan başvurular geçersiz olacaktır. Hak kaybına uğramamak için bizimle İLETİŞİM geçiniz.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Türk Vatandaşlığı Kanunu” İçin başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Mavi Kart Ne İşe Yarar ?

Mavi kart, sahibi olduğu kişilere 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda sayılan haklardan faydalanabilmeyi sağlar. İlgili kanun hükmüne göre;

Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere tanınan haklar MADDE 28 – “(1) Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, bu maddede belirtilen istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler. Millî güvenliğe ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklıdır.

(2) Bu madde kapsamında bulunan kişilerin, seçme ve seçilme, muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları ile askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü yoktur. Bu kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler.

(3) Bu madde kapsamında bulunan kişiler, bir kadroya dayalı ve kamu hukuku rejimine tabi olarak asli ve sürekli kamu hizmeti görevlerinde bulunamazlar. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarında işçi, geçici veya sözleşmeli personel olarak çalıştırılabilirler.

(4) Cumhurbaşkanı gerekli görmesi halinde üçüncü dereceden itibaren hangi dereceye kadar olan altsoyların bu maddede tanınan haklardan faydalanabileceğini belirleyebilir.

(5) Bu madde hükümlerinden yararlanacak olan altsoyun, üstsoyu ile soy bağını belgelendirmesi şarttır.

(6) Bu madde kapsamında bulunan kişilere, talepleri halinde bu maddede belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren Mavi Kart düzenlenir. Bu Kart, 21/2/1963 tarihli ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamındadır.

(7) Bu maddenin sağladığı hakların kullanılmasında Mavi Kartın ibrazı yeterlidir. Kartın ibraz edilememesi durumunda Kimlik Paylaşımı Sistemi aracılığıyla Mavi Kartlılar Kütüğünden alınacak kayıt örneği ve uyruğunda bulunulan devlet makamlarınca verilmiş kimlik bilgilerini gösteren belge ile işlem yapılır. Bu kişilerin kimlik bilgilerinde değişiklik olması durumunda uyruğunda bulunduğu devlet makamından alınmış eski ve yeni kimlik bilgilerini gösteren belgenin usulüne göre tasdik edilmiş Türkçe tercümesi ile birlikte ibrazı zorunludur. (8) Bu madde kapsamında bulunan kişilere Bakanlığın tespit edeceği esaslar çerçevesinde kimlik numarası verilir. Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası aranan yerlerde bu kimlik numarası kullanılır. (9) Mavi Kartın düzenlenmesi ve dağıtılması ile Mavi Kartlılar Kütüğünün elektronik ortamda tutulmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. (10) Kamu kurum ve kuruluşları, bu madde hükümlerinin uygulanması amacıyla her türlü tedbiri alır ve gerekli düzenlemeleri yapar.”

Mavi Kart Kütüğü Nedir ve Nasıl İşlem Yapılır?   

Mavi Kart sahiplerinin güncel bilgileri elektronik ortamda “Mavi Kartlılar Kütüğünde”  tutulmaktadır.  Söz konusu kütüğe yalnızca doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni almak suretiyle Türk Vatandaşlığını kaybeden kişiler kaydedilir. Bu kişilere vatandaşlık numarasına benzer bir numara verilir ve T.C. Kimlik numarası istenilen yerlerde bu kimlik numarası kullanılır. Böylece ilgili kurum ve kuruluşlarda Türk vatandaşı gibi işlem yapılma imkânı sağlanmaktadır. Önemle belirtmekte fayda vardır ki,  5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 8/A Maddesi uyarınca, Mavi Kart Kütüğüne kayıtlı olan kişiler, nüfus olaylarını (evlenme, boşanma ve benzeri değişiklikler gibi)  yurt içinde nüfus müdürlüklerine, yurtdışında ise dış temsilciklere beyan etmekle yükümlüdür.     

Mavi Kart Ücreti 2025

Mavi karta ilişkin masraflar Değerli Kağıtlar Kanunu’nda yer almaktadır. Bu nedenle de mavi kart ücreti her ay yeniden belirlenmektedir. Mavi karta ilişkin ücreti belirleyecek olan Maliye Bakanlığı’dır. Buna dair 2025 yılı mavi kart ücreti 185 TL’dir. Bunun yanında başka ek masrafların çıkması da mümkün olmaktadır.

Mavi Kart Başvuru

Mavi kart başvurusu yapabilmek için öncelikle İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğünden randevu alınması gerekmektedir. Ardından gerekli belgeler temin edilip başvuru yapılabilir. Kişinin talebini belirten dilekçe, iki adet fotoğraf ve yabancı devlet vatandaşı olduğunu gösteren kimlik belgesiyle birlikte müracaat edilmesi gerekmektedir.

Mavi Kart Nasıl Alınır ?

Mavi kart alabilmek için gerekli belgeler temin edildikten sonra mavi kart başvurusu yapılabilir. Gerekli belgeler ; kişinin talebini belirten dilekçe, iki adet fotoğraf ve yabancı devlet vatandaşı olduğunu gösteren kimlik belgesidir. Bunlarla kuruma başvuruda bulunulduğu takdirde gerekli şartlar sağlanıyorsa mavi kart alınabilir..

Mavi Kart Kimlere Verilir ?

Genellikle çalıştıkları iş nedeni ile bulundukları yabancı ülkelerde daha iyi yaşam koşullarına ulaşmak, ekonomik, sosyal ve siyasal ayrıcalıklardan yararlanmak isteyen Türk vatandaşları başvuruda bulunmaktadırlar. Bu kişiler öncelikle izin alarak Türk vatandaşlığından çıkarlar ardından gerekli başvuruların ardından bu karta sahip olabilirler. Burada sağlanan haklardan kart sahipleri ile birlikte kart sahiplerinin kanunda belirlenen dereceye kadar olan altsoyları da yararlanabilecektir.

Mavi Karttan Türk Vatandaşlığına Geçiş

Mavi Kart, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenlere ve bunların üçüncü dereceye kadar altsoylarına verilen bir belgedir. Bu kart, sahiplerine Türk vatandaşlarına tanınan birçok haktan yararlanma imkânı sunar.

Yeniden Türk Vatandaşlığına Geçiş Şartları: Mavi karttan Türk Vatandaşlığına geçiş için aranan temel şart, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir durumun bulunmamasıdır. Milli güvenlik ve kamu düzenine engel bir durum var ise başvuru reddedilir. Mavi karttan geçişte, Türkiye’de belirli bir süre ikamet etme zorunluluğu aranmaz.

Mavi Kartlıların Yeniden Vatandaşlık Başvurusu İçin Gereken Belgeler

Mavi kartlıların yeniden vatandaşlık kazanması Türk Vatandaşlığı Kanunu 13. maddesi kapsamında değerlendirilmektedir. İlgili madde gereğince mavi kartlılar için diğer yabancılarda aranan ikamet şartı aranmamaktadır. Mavi kartlıların tekrar vatandaşlık kazanması için aranan en önemli şart milli güvenlik bakımından tehlike teşkil etmemeleri olacaktır. Mavi kartlıların çıkma yoluyla vatandaşlığını kaybetmeleri gerektiği göz önüne alındığında İçişleri Bakanlığına yapılacak başvuru ile tekrar vatandaşlık kazanabilirler. Mavi kartlılardan yeniden Türk vatandaşlığına geçmek isteyenler, yurt içinde ikamet ettikleri yerin valiliğine, yurt dışında ise Türk konsolosluklarına bu isteklerini içeren başvuru yapabilirler. Bu başvuru için gereken evraklar ilgili yönetmelikte belirlenmiş olup aşağıda olduğu gibidir; 

Mavi Kartlıların Yeniden Vatandaşlık Başvurusu İçin Gereken Belgeler

• Türk vatandaşlığına yeniden geçme talebini belirten dilekçe,
• Kişinin halen hangi devletin vatandaşı olduğunu gösteren pasaport ya da benzer nitelikte belge,
• Kişi vatansızsa, temin etmesi mümkünse bunu belirten belge,
• Kişinin medeni durumunu gösteren belge,
• Kişi evliyse eşi ve çocuklarının aile bağını gösteren nüfus kayıt örneği veya bu nitelikte belge,
• Hizmet bedelinin yatırıldığını gösteren belge.

Çocukların vatandaşlık başvurularını Annesi ve Babası, kısıtlı kimselerin vatandaşlık başvurularını ise vasileri yapar. Vatandaşlık başvurusuna ilişkin işlemler TC. Kimlik numarası üzerinden yürütülür. Başvuru sahiplerinin sunduğu yabancı makamlardan alınmış belgeler Türkçeye tercüme ettirilir, sonra notere tasdik ettirilir. Türk vatandaşlığını yeniden kazanmış olan mavi kartlılar, ilk vatandaşlık statüleri aslen kazanma yoluyla kazanılmış olsa dahi vatandaşlığı sonradan kazananlar gibi değerlendirilecektir.

Vatandaşlık Başvurusu Reddedilen Mavi Kartlının İdareye İtirazı

Türk vatandaşlığı başvurusu ilgili makamca reddedilmiş olan mavi kartlının önünde İdareye İtiraz ve Dava Açma olmak üzere iki yol vardır.

Yeniden Türk vatandaşlığına geçme başvurusu reddedilen kimsenin anılan karara karşı itiraz etme hakkı vardır. Bu işleme “idari itiraz” denir. Vatandaşlık başvurularının yapıldığı ve karara bağlandığı birimler, İçişleri Bakanlığı’na bağlı olan nüfus ve vatandaşlık işleri müdürlükleridir.

İdareye itiraz yolunu tercih eden kişi, dava açma süresi içinde,  başvurusu hakkında kararı veren makama itirazda bulunabilir. Bu süre ise, 60 gündür. İdareye yapılan bu itiraz üzerine, dava açma süresi kendiliğinden durur. İdari makam, 30 gün içinde cevap vermezse, itiraz reddedilmiş sayılır. Bu kimsenin dava açma süresi olan, 60 günlük süre, kaldığı yerden yeniden işlemeye başlar.

Vatandaşlık Başvurusu Reddedilen Mavi Kartlının Dava Açması

Yukarıda belirttiğimiz üzere, vatandaşlık başvurusu reddedilen mavi kartlı, doğrudan dava açabilir. Kişi doğrudan dava açmayıp, idari makama itiraz etmişse; İdari makam ret kararı vermişse ya da idari makam itiraza 30 gün geçtiği halde cevap vermemişse, artık dava açmaktan başka yol kalmamış anlamına gelir. Dava açma süresi 60 gündür. Bu süre, Türk vatandaşlığı başvurusunun reddi kararının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren işlemeye başlar.

Davada Yetkili ve Görevli Mahkeme

Vatandaşlık başvurusu reddi kararına karşı açılacak dava idari yargıda görülür. Bu dava “iptal davası” olarak adlandırılır. Bu davada izlenecek yol, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda düzenlenmiştir. Hangi mahkemenin davaya bakacağı, davanın hangi yerde görüleceği gibi hususlarda İdari Yargılama Usulü Kanununa bakmak gerekir. Buna göre;

• Bu davada görevli olan mahkemeler, idare mahkemeleridir.
• Anılan dava, İçişleri Bakanlığı aleyhine açılmalıdır.
• Bu nedenle iptal davası, Ankara idare mahkemelerinde açılmalıdır.

Vatandaşlık başvurusu reddedilip dava açan mavi kartlı, idare mahkemesinde bu davayı da kaybederse ne olur? İdare mahkemesinde de davayı kaybeden kimse, bir üst mahkeme olan istinaf mahkemesine başvurabilir. İstinaf mahkemesi ise, bölge idare mahkemesidir. Kişi, idare mahkemesinin kararının kendisine tebliğ edilmesinden başlayarak 30 gün içinde bölge idare mahkemesine başvurabilir (İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 15).

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “İdari Yargılama Usulü Kanunu” İçin başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Mavi Kart Emeklilik

Mavi kart emeklilik şartlarından ilk ve en önemlisi 3600 prim günüdür. Türk vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkmış kişilerin yurtdışında çalıştığı gün 3600 günden fazla ise mavi kartla emeklilik hakkını elde edeceklerdir.

Mavi kart emeklilik işlemleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına dilekçe verilerek hukuki koşulların sağlanması ve herhangi bir hukuka aykırılık olmaması halinde mavi kartlıyı emekli yapacaktır. Mavi kart ile emekli olmak isteyen kişilerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verecekleri resmi dilekçe ile birlikte aşağıda belirtilen belgeleri iletmesi şarttır. 

Mavi kart emeklilik işlemleri İçin Gerekli Evraklar

• Yurtdışında yaşanılan ülkeden alınmış son bir aya ait çalışma ve ikamet belgesi,
• Yurtdışında yaşanılan ülkeye ait sigorta emeklilik kurumunda alınmış son bir aylık sigorta dökümü,
• Kişinin, Türkiye’de ilk kez işe girdiği tarihi gösteren SGK döküm belge,
• Kişinin, Türkiye’de çalıştığı döneme dair SGK hizmet dökümü,
• Mavi kartın aslı ve bir adet fotokopisi,
• Yaşanan ülkeye ait giriş ve çıkış tarihlerini içeren Emniyet Müdürlüğü giriş çıkış belgesi.

DİKKAT : Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler. Dolayısıyla mavi kart sahibi olan gurbetçiler EYT kapsamında emekli olabilirler.

Mavi Kart Sahiplerinin Eşi ile Çocuklarının Durumu

Yukarıda açıklandığı üzere, Türk Vatandaşlığı Kanununun 28/1. maddesi; “Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, bu maddede belirtilen istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler.” hükmünü getirmiştir. Aynı maddenin 5. fıkrası ise; “Bu madde hükümlerinden yararlanacak olan altsoyun, üstsoyu ile soy bağını belgelendirmesi şarttır.” demektedir. Anılan yönetmeliğin 52/1. maddesi de bu kurallara paraleldir.

Mavi kart sahibi kişinin yeniden Türk vatandaşlığına geçmesi halinde eşinin ve çocuklarının da Türk vatandaşlığına geçme ihtimali vardır. Öncelikle belirtmek gerekir ki mavi kartlı olup yeniden Türk vatandaşlığına geçen kişinin eşi, bu durumdan etkilenmez. Vatandaşlık durumu önceden ne idiyse aynı şekilde devam eder. Çocuklar bakımından ise İçişleri Bakanlığı, 29.04.2022 itibariyle vatandaş olma noktasında birçok kolaylık getirmiştir.

Anne ya da babasına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklardan mavi kart sahibi olanlar, yetişkin olmalarını takip eden 3 yıl içinde seçme hakkını kullanarak Türk vatandaşlığı alabilir. Bu süre zarfında seçme hakkını kullanmayanlar ise sonradan Türk vatandaşlığı için başvuruda bulunmalıdır. Fakat son yenilikle birlikte bu kişiler için ikamet şartı aranmaz.

Mavi kart sahiplerinin yetişkin olmayan çocukları ise anne veya babanın başvurması ve diğer ebeveynin rıza göstermesi durumunda Türk vatandaşlığını kazanabilir. Diğer ebeveynin Türk olması halinde, yetişkin olmayan çocuk da doğrudan Türk vatandaşlığını kazanmaktadır.

Mavi Kart Avantajları

Mavi kartın bazı avantajları şunlardır:

• Türkiye’de Süresiz Olarak İkamet Etme Hakkı: Mavi kart sahibi olan kişiler, Türkiye’de süresiz olarak ikamet edebilirler. Bu, kişilerin Türkiye’de mülk satın alma, iş kurma ve aile kurma gibi konularda özgürlüklerini sağlar.
• İş Kurma ve Çalışma Hakkı: Mavi kart sahibi olan kişiler, Türkiye’de iş kurabilir ve çalışabilirler. Bu, kişilerin ekonomik olarak kendi ayakları üzerinde durmalarını sağlar.
• Eğitim Hakkı: Mavi kart sahibi olan kişilerin çocukları, Türkiye’de devlet okullarında ücretsiz eğitim alabilirler.
• Sosyal Güvenlik Hakkı: Mavi kart sahibi olan kişiler, Türkiye’de sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanabilirler. Bu, kişilerin sağlık, emeklilik ve işsizlik gibi konularda güvence altına alınmasını sağlar.

Mavi Kart Dezavantajları

Mavi kartın bazı dezavantajları şunlardır:

• Seçme ve Seçilme Hakkı : Mavi kart sahibi olan kişiler, Türkiye’de seçme ve seçilme hakkına sahip değildirler. Bu, kişilerin siyasi haklarını kısıtlar.
• Türk Vatandaşlığı Hakkı: Mavi kart sahibi olan kişiler, Türk vatandaşlığı kazanmazlar. Türkiye’de kalıcı olarak yaşamak için mavi kartlarını yenilemeleri gerekir.
• Seyahat Hakkı: Bazı ülkelerin, mavi kart sahibi olan kişilere seyahat kısıtlamaları getirebilir.

DİKKAT : Tüm bu düzenlemelere rağmen, Mavi Kart sahiplerinin banka işlemlerinde, cep telefonu hattı açma gibi birçok işlemde zorluklarla karşı karşıya kaldıkları gözlenmektedir. Bu sorunların önüne geçilmesi için 17 Ocak 2016 tarihinde, TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Kanun tasarısıyla, Mavi Kart 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu kapsamında değerli kâğıt olarak tanınmıştır.  Bu düzenlemenin yürürlüğe girmesi ile birlikte Mavi Kart, kimlik kartı ve aile nüfus cüzdanı ile birlikte nüfus hizmetleri bağlamında değerli kart olarak kabul edilecektir. İzinle Türk vatandaşlığından çıkan ve vatandaşlığına geçilen ülkenin mevzuatı uyarınca çifte vatandaşlık hakkı bulunmayan vatandaşlarımıza tavsiyemiz, Mavi Kart müracaatında bulunmaları ve Kanunun tanıdığı haklardan yararlanmaya devam etmeleridir.

Sonuç

Mavi kart, doğumla Türk vatandaşı olduğu halde daha sonra vatandaşlıktan çıkmak suretiyle Türk vatandaşlığı sona eren kişilere talep etmeleri halinde verilen ve kanunun tanıdığı bazı haklardan yararlanabilmelerini sağlayan belgeye denir. Bu bağlamda söz konusu kişilere bazı hak ve yükümlülükler sağlamaktadır. Mavi kart başvurusunda bulunmak için bazı belgelere de ihtiyaç vardır. Bunların doğru ve eksiksiz bir şekilde temin edilebilmesi mavi karta sahip olabilmek açısından bizimle İLETİŞİM geçiniz.