Basın Mesleğinde Çalışanlar / Çalıştırılanlar İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Basın Kanununa Tabi Kişiler Kimlerdir?

Haberciler, gazeteciler, muhabirler, kameraman vb. gibi TV-Radyo gibi medya organlarında çalışanlar kanun koyucu tarafından Basın İş Kanunu hükümlerine tabi tutulmuştur.

Bu alanda çalışan kişilerin tazminat durumlarında en önemli şeylerden biri meslekte geçirdikleri süredir. Bu kişilerin iş hayatı boyunca hakları mesleğe ilk başladığı andan itibaren başlamaktadır. 

Bu alanda çalışan kişilerin kıdem tazminatı,  ihbar tazminatı, fazla mesai ve diğer hakları bu kanunda belirtildiği gibi kendisine ödenmelidir.

Gazeteciye Ödenecek Kıdem Tazminatında Yıllık Tavan Ücret Var Mıdır?

İş Kanununda kıdem tazminatı ödemelerinde bir tavan belirlenmiştir. Bu tavan; yıllık miktarının, Devlet Memuru Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemeyeceğidir. Basın İş Kanunu’nda böyle bir hüküm yer almadığından ödemeler temel ücret üzerinden tavan sınırları olmaksızın yapılabilmektedir.

Gazeteciye Ödenen Kıdem Tazminatından Gelir Vergisi Kesintisi Yapılır Mı?

Gazetecinin  kıdem tazminatı brüt ücret üzerinden hesaplanmalı ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 25/7. maddesine göre kıdem tazminatının 24 aylığı aşmayan tutarı için gelir vergisi uygulanmamalıdır. Gazetecinin 24 aylığını aşan kıdem tazminatı tutarına ise Gelir Vergisi uygulanır.

Gazetecilerin Yıllık İzin Süreleri Ne Kadardır?

Günlük bir süreli yayında (mevkute) çalışan bir gazeteciye, en az 1 yıl çalışmış olmak şartıyla, yılda 4 hafta tam ücretli izin verilir. Gazetecilik mesleğindeki hizmeti 10 yıldan yukarı olan bir gazeteciye, 6 hafta ücretli izin verilir. Gazetecinin kıdemi aynı gazetedeki hizmetine göre değil, meslekteki hizmet süresine göre hesaplanır. Günlük olmayan süreli yayınlarda çalışan gazetecilere her 6 aylık çalışma devresi için 2 hafta ücretli izin verilir.

Gazeteciler Ne Kadar Sürede Kıdem Tazminatına Hak Kazanırlar?

Meslekte en az 5 yıl çalışmış olan gazetecilere kıdem tazminatı hakkı tanınır. Kıdem tazminatı, gazetecinin mesleğe ilk giriş tarihinden itibaren hesaplanır.

Gazetecilerin Hafta Tatilleri Kaç Gündür?

Her altı günlük fiili çalışmayı müteakip gazeteciye bir günlük ücretli dinlenme izni verilmesi mecburidir. Gazetecinin vazifesi devamlı gece çalışmasını gerektirdiği hallerde hafta tatili iki gündür.

Gazeteci Ulusal Bayram, Genel Tatiller ve Hafta Tatilinde Çalışırsa Ücreti Nasıl Ödenir?

Gazetecinin, ulusal bayram, genel tatiller ve hafta tatilinde çalışması fazla saatlerde çalışma sayılmaktadır. Her bir fazla çalışma saati için verilecek ücret, normal çalışma saati ücretinin yüzde 50 fazlasıdır.

Gazeteci Hangi Hallerde Fazla Saatlerde Çalışmış Sayılır?

Gündüz veya gece devresindeki çalışma süresinin daha fazla hadlere artırılması ve ulusal bayram, genel tatiller ve hafta tatilinde çalışılması basın mesleğinde çalışanlar için fazla saatlerde çalışma sayılır.

Fazla Mesai İçin Uygulanacak Faiz Oranı Ne Kadardır?

Fazla çalışmalara ait ücretin, müteakip ücret ödemesiyle birlikte ödenmesi mecburidir. Fazla çalışma ücretlerinin gününde verilmemesi halinde, bu ücretler her geçen gün için % 5 fazlasıyla ödenir.

5953 sayılı Yasada bir kısım işçilik alacakları için öngörülen günlük % 5 fazlasıyla ödeme kuralının mahiyeti tartışmalara neden olmuş ve özellikle indirim uygulanıp uygulanamayacağı sorunu ortaya çıkmıştır. Konu, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kuruluna intikal ettirilmiş ve 1973/4-6 sayılı içtihadı birleştirme kararında yüzde beş fazla ödeme parasının önce niteliği üzerinde durulmuş, faiz ya da tazminat olmadığı, uyulması zorunlu bir kamu hükmü olduğu kararda belirtilmiştir.

Bahsi Geçen Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararında, günlük yüzde beş fazlasıyla ödeme kuralının yüksek bir oran içermesi sebebiyle, vaktinde ödenmeyen ücretler bakımından karşılıklı kusur durumları gözetilerek Borçlar Kanununun 44 üncü maddesi uyarınca bir indirime gidilmesi gerektiği kabul edilmiştir.

Buna göre, eğer zarar kasten veya ağır bir ihmal veya tedbirsizlikle yapılmamış olduğu ve tazmini de borçluyu müzayakaya maruz bıraktığı takdirde hâkim, hakkaniyete tevfikan zarar ve ziyanı tenkis edebilir” hükmüne yer verilmiş olmakla, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, anılan hükme uygun olarak günlük yüzde beş fazla ödemelerden indirime gitmektedir.

İndirim oranının tespitinde gazetecinin fazla çalışma saatleriyle ilgili talepleri yönünden gecikilen süre, hesaplamaya konu olan asıl alacak tutarları ve günlük yüzde beş fazlasının belirlenen miktarı da gözetilmektedir.

5953 sayılı Kanunda öngörülen bazı alacakların gününde ödenmemesi halinde günlük yüzde beş fazlasıyla ödeneceğine dair kuralın Anayasa’ya aykırılığı itiraz olarak ileri sürülmüştür. Anayasa Mahkemesinin 12.8.2008 gün ve 2005/28 E, 2008/122 K. sayılı kararında, ücret ve fazla çalışma ücretlerin gününde ödenmeme koşuluna bağlı olan söz konusu yaptırımın, kamuoyunu doğru bilgilendirme görevi olan gazetecileri işverene karşı koruma amacını taşıdığı ve gazetecilerin basın özgürlüğünün sağlanması noktasında önemli bir işlev gördüğü açıklanmış ve aykırılık istemi oybirliği ile reddedilmiştir.

Bu kapsamda verilen diğer Yargıtay karalarında,  fazla saatlerde çalışma karşılığı olan asıl alacaklardan yapılan indirim oranında günlük yüzde beş fazla ödeme miktarlarının da indirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yargıtay kararları, günlük yüzde beş fazla ödeme tutarlarından oransal indirime gidilmesi gerektiğini kabul etmiştir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, yüzde beş fazla ödeme tutarlarından yapılan indirim sonucu reddine karar verilen miktar bakımından davalının kendisini vekille temsil ettirmesi durumunda davalı yararına vekâlet ücretine hükmedilmemektedir.

Gazeteci İle Yazılı İş Sözleşmesi Yapmak Gerekir Mi?

Gazeteci ile kendisini çalıştıran işveren arasındaki iş sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.

Kıdem Süresi İçin Farklı Gazetelerde Çalışmalar Toplanır Mı?

Kıdem tazminatı, gazetecinin mesleğe ilk giriş tarihinden itibaren hesaplanır.

Yıllık İzin Kullanmadan Ayrılan Gazeteciye Kullanmadığı İzinlerin Ücreti Ödenir Mi?

Gazeteci yıllık iznini kullanmamışsa, işine son verilmesi halinde, hak kazandığı izin süresine ait ücreti kendisine peşin olarak verilir.

Gazetecinin Bildirim Süresi Ne Kadardır?

İşyerinde işverenle arasındaki iş ilişkisi bir veya birden çok sözleşmeye istinaden aralıksız olarak en az 6 yıl sürmüş olan gazetecinin işine son verilmesi yapılacak yazılı bildirimden itibaren 3 ay geçtikten sonra geçerli olur. 5 seneden az hizmeti olanlar için bu bildirim süresi 1 aydır.

Gazeteci İş Sözleşmesini Nasıl Feshedebilir?

Gazeteci en az 1 ay önceden işverene yazılı bildirimde bulunmak suretiyle iş sözleşmesini her zaman feshedebilir.

Gazeteciler Deneme Süresine Tabi Midirler?

Mesleğe ilk kez giren gazeteciler için deneme süresi en çok 3 aydır.

Gazeteci Birden Çok Gazetede Çalışabilir Mi?

Gazeteci, işverenle yaptığı sözleşmede aksi belirtilmedikçe, basınla alakası olsun veya olmasın başka bir işte çalışmakta serbesttir.

İş Sözleşmesinde Yer Almayan Çalışmalar İçin Ayrıca Ücret Ödenir Mi?

Gazeteci, sözleşme hükümleri dışında olarak işveren tarafından verilen işler veya sipariş edilen veya yayınlanması kabul edilen yazılar için ayrıca ücrete hak kazanır.

Muvazzaf Askerlikte Gazeteciye Ücret Ödenir Mi?

İlk muvazzaf askerlik hizmeti için silâh altına alınan gazeteciye normal askerlik süresince son aldığı ücretin yarısı ödenir.

Aynı Süreler İçin Gazeteciye Birden Fazla Kıdem Tazminatı Ödenir Mi?

Bir defa kıdem tazminatı alan gazetecinin kıdemi, yeni işine girişinden itibaren hesaplanır. Ancak, işverenle gazeteci arasında bu hükümden farklı olarak yapılan sözleşmeler geçerlidir.

Gazeteciye Kıdem Tazminatı Taksitle Ödenir Mi?

İşverenin maddi imkânsızlık sebebiyle gazetecinin tazminatını bir defada ödeyememesi halinde, ödeme en çok 4 taksitte yapılır ve bu taksitlerin tamamının süresi 1 yılı geçemez. Ancak, bu bölünme o işyerinin mali vergisini tahakkuk ettiren maliye şubesinin, firmanın zarar etmekte olduğu kararı üzerine yapılabilir.

Gazeteci İhbar Süresini Beklemeden İş Sözleşmesini Feshedebilir Mi?

Bir süreli yayının (mevkute) yön ve karakterinde gazeteci için şeref veya şöhretini veya genel manevi çıkarlarını ihlal edici bir durum yaratacak şekilde bariz bir değişiklik ortaya çıkması halinde, gazeteci bildirim süresini beklemeden sözleşmeyi feshedebilir.

Gazetecinin Sözleşmesi Hastalık Sebebiyle Feshedilebilir Mi?

Gazetecinin uğradığı hastalık sebebiyle iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilemez. Ancak, bu hastalığın altı aydan fazla uzaması halinde tazminat verilmek suretiyle sözleşmenin feshi yoluna gidilebilir.

Gazetecilerin Terfi Hak Kazanabilmeleri İçin Gazetede Kaç Yıl Çalışmaları Gerekir?

Terfiye hak kazanabilmek için gazetecilerin gazetede 2 yıl çalışması gerekir. Terfi sözleşmede tespit edilen yüzde üzerinden yapılır.

Gazeteci İle İşveren Arasında Yazılı Olarak Yapılması Gereken İş Sözleşmesinde Nelerin Bulunması Zorunludur?

İşin türü, ücret miktarı ve gazetecinin kıdeminin iş sözleşmesinde yer alması gerekmektedir.

Gazetecinin Vazifesi Devamlı Gece Çalışmasını Gerektirdiği Hallerde Hafta Tatili Kaç Gündür?

Bu şekilde çalışan gazetecinin hafta tatili 2 gündür.

Gazetecinin Ölümü Sebebiyle İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Halinde Eşi ve Çocuklarına Hangi Tutarda Ölüm Tazminatı Verilir?

Gazetecinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde, eşi ve çocuklarına ve bunlar bulunmadığı takdirde geçimi kendisine ait olan aile bireylerine, aylık ücretinin üç katından az olmamak üzere, kıdem tazminatı hakkı tutarında ölüm tazminatı verilir.

İş Göremeyecek Şekilde Hastalanarak, İşveren Tarafından İşinden Çıkarılan Gazeteci Kaç Yıl İçinde İyileştiği Takdirde Tekrar Eski İşine Tercihen Alınır?

Bu durumda kişi 1 yıl içinde işine dönebilir.

Gazeteci Çocuğu Dünyaya Geldiği Zaman, Kaç Gün Ücretli İzne Hak Kazanır?

Bu durumda kişi 3 gün ücretli izne hak kazanır.

Gazeteciye; Eşi veya Çocuğu, Anası veya Babası Öldüğü Zaman Kaç Gün Ücretli İzin Verilir?

Bu durumda kişi 4 gün ücretli izne hak kazanır.

Gazetecilik Mesleğindeki Hizmeti 10 Yıldan Yukarı Olanlara Verilecek Ücretli İzin Süresi Ne Kadardır?

Bu durumda kişilere 6 hafta yıllık izin verilir.

Gazetecinin Günlük Çalışma Süresi Ne Kadardır?

Günlük çalışma süresi genel bakımdan 8 saattir.

Gazetecinin Fazla Mesaisi Günde Kaç Saati Geçemez?

Fazla mesai günlük en fazla 3 saat olabilir.

Müessesede Çalışacak Stajyer Sayısı Nasıl Hesaplanır?

Stajyer sayısı, yazı işleri kadrosunun yüzde 10’unu geçemez.

Gazeteciye Fazla Çalıştığı Her Bir Saat İçin verilecek Ücret, Normal Çalışma Saati Ücretinin Ne Kadarıdır?

Bu durumda verilecek ücret, normal ücretin yüzde 50 fazlasıdır.

Pazar Gününden Başka Bir Gün Hafta Tatili Yapan Bir Gazetecinin Pazar Günü Çalışması Fazla Mesai Sayılır Mı?

Bu durumda yapılan çalışma fazla mesai sayılmaz.

Gazeteciler Fazla Çalışma Yaparken Saat 24:00’ten Sonraya Denk Gelen Saatlerdeki Ücretleri Ne Kadardır?

Bu süreye ilişkin ücret bir katı fazlasıyla ödenir.

Gazetecilerin Her Hizmet Yılı Sonunda Hak Kazandıkları İkramiyenin Tutarı Nedir?

Bu ikramiye gazetecinin bir aylık ücreti tutarındadır.

Bir Defa Kıdem Tazminatı Alan Gazetecinin Kıdemi, Ne Zamandan İtibaren Tekrar Hesaplanır?

Bu süre, gazetecinin yeni işe girişinden itibaren hesaplanmaya başlar.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Basın İş Kanununa Göre Gazetecilerin Hakları” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.