İcra Hukukunda İmzaya İtiraz

İmzaya itiraz, icra takiplerinde sıkça karşılaşılan, takip alacaklısının takibini adi bir senede veya kambiyo senedine dayanarak yapması durumunda, borçlunun adi veya kambiyo senedi altındaki imzanın kendisine ait olmadığını belirterek itiraz etmesi durumudur.

Çek ve senet soyut borç ikrarını içerdiği için taraflar arasındaki esas ilişkiye bakılmaz, sadece imzanın borçluya ait olmadığı ve kanunda sayılan diğer sınırlı haller itiraz konusu yapılabilir. İmza çek ve senedin geçerlilik şartı olup, imzanın borçlunun elinin ürünü olması gerekmektedir. Çek ve senetteki imza kendisine ait olmayan borçlu ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş gün içinde imzaya itiraz edebilir. Bu itirazın açıkça belirtilmesi gerekmektedir. İmzaya itiraz, İcra Hukuk Mahkemesine yapılabilecektir. Bu dava da çek veya senet üzerindeki borçluya atfen atılmış imzanın itiraz eden borçluya ait olup olmadığı tespit edilecektir.

Borçlu ilamsız icra takibine karşı icra dairesine vereceği bir dilekçe ile itiraz edebilecekken, çek veya senedi alacağa itiraz için dava açmak zorundadır. imza kendisine ait olmayan borçlu dava açarak senetteki imzanın kendisine ait olmadığını ve takibin durdurulmasını sağlayabilir.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “İcra ve İflas Kanunu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İmzaya İtiraz Nedir?

Alacaklının bir adi senede dayanarak icra takibi yapmış olması halinde borçlunun bu adi senet altındaki imzanın kendisine ait olmadığı gerekçesiyle yaptığı itiraza imzaya itiraz denir. Borçlu takibin dayandığı adi senet altındaki imzanın kendisine ait olmadığına ilişkin itiraz ederken, bu itirazını ayrıca ve açıkça belirtmek zorundadır. Örneği, “imza sahtedir”, “senet altındaki imzayı inkar ediyorum”, “imza bana ait değildir” gibi. Borçlu itirazında imzaya itiraz ettiğini ayrıca ve açıkça bildirmezse, o icra takibi yönünden adi senet altındaki imzayı kabul etmiş sayılır. İmzaya itiraz edilebilmesi için takibin adi bir senede dayanıyor olması gerekmektedir. Adi senet resmi olmayan senettir. Resmi senetteki imza icra takibine itiraz yoluyla öne sürülemez.

İmzaya itiraz halinde, alacaklı, icra mahkemesinden itirazın kesin kaldırılmasını isteyemez. İtirazın geçici kaldırılmasını isteyebilir. İcra takibi hiçbir senede dayanmıyorsa, imzaya itirazın da söz konusu olmayacağı doğaldır. İcra takibi, imzası noterlikçe tasdikli bir senede dayanmakta ise borçlu ödeme emrine itiraz yolu ile imza inkârında bulunamaz; yani böyle bir imza inkarı icra mahkemesi tarafından inceleme konusu yapılamaz. Borçlu noterlikçe tasdikli bir imzanın kendisine ait olmadığını, ancak sahtelik davası ile ispat edebilir. Buna rağmen, borçlu ödeme emrine itirazında noterlikçe tasdikli imzasına itiraz etmişse, bu itiraz, imzaya değil, borca itirazdır.

Takip resmi dairelerin veya yetkili makamların yetkileri dahilinde ve usulüne göre verdikleri bir makbuz veya belgeye dayanmakta ise, bu makbuz veya belgeye dayanmakta ise bu makbuz veya belgede borçlunun imzası bulunmayacağından, bu halde de imzaya itiraz söz konusu olmayacaktır bu halde imzaya itiraz yalnız, takibin bir adi senede dayanması halinde söz konusu olur.

İİK m. 170/3 ;

“… İnkar edilen imzanın borçluya ait olduğu anlaşılırsa ve itiraz ile birlikte takip ikinci fıkraya göre durdurulmuşsa, BORÇLU sözü edilen senede dayanan takip konusu alacağın yüzde kırkından aşağı olmamak üzere inkar tazminatına ve takip konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkum edilir ve itiraz reddedilir. Borçlu menfi tespit veya istirdat davası açarsa, hükmolunan tazminatın ve para cezasının tahsili dava sonuna kadar tehir olunur ve davanın borçlu lehine sonuçlanması halinde daha önce hükmedilmiş olan tazminat ve para cezası kalkar.”

İİK m.170/4;

“İcra mahkemesi, itirazın kabulüne karar vermesi halinde, senedi takibe koymada kötü niyeti veya ağır kusuru bulunduğu takdirde ALACAKLIYI senede dayanan takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere tazminata ve alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkum eder. Alacaklı genel mahkemede dava açarsa, para cezasının tahsili dava sonuna kadar tehir olunur ve bu davayı kazanırsa hakkında verilmiş olan para cezası kalkar.”

İmzaya İtiraz Usulü

Alacaklının başlattığı takip üzerine borçluya ödeme emri gönderilir. Borçlunun bu ödeme emrine itiraz süresi tebliğin kendisine gönderilmesi ile başlar. İmzaya itiraz icra dairesine verilecek dilekçe ile yapılır. Ancak verilecek olan dilekçenin doğru yazılması, dosyaya tarandığından emin olunması, istenen şekilde sonuç doğurabilmesi adına bu işlemin avukat yardımı alınarak yapılması gerekir. Zira imzaya yönelik itiraz daireye sunulduktan sonra bir itirazın iptali davası söz konusu olabilecek ve bu davanın kazanılması itiraz usulüne göre belirlenecektir.

İmzaya İtiraz Süresi

İmzaya itiraz süresi takibin niteliğine göre değişmektedir. Eğer bono gibi kambiyo senedi söz konusu ise 5 gün içinde itiraz yapılması gerekir. İlamsız bir takip söz konusu ise bu durumda 7 gün içinde itiraz yapılması gerekir. Bu süreler somut olaya göre değişeceğinden itiraz edilirken dikkat edilmesi gerekmektedir.

İcra müdürleri itirazın süresinde yapılıp yapılmadığını kendiliğinden gözetir. Süresinde yapılmadığı anlaşılırsa bu itiraz geçerli olmaz ve icra müdürü icra takibe devam eder.

Gecikmiş İtiraz : Borçlunun elinde olmayan sebeplerle ödeme emrine itiraz edememesi durumu için gecikmiş itiraz düzenlemesi vardır. Buna göre borçlu bir engel sebebiyle süresinde ödeme emrine itiraz edemediyse bu itirazını sonradan yapabilir.

DİKKAT : Borçlu engelin oluşmasına kusuru ile sebep olduysa gecikmiş itiraz yoluna başvurulamaz.

Borçlunun ağır hastalığı bu engellere örnek olarak verilebilir. Bu durumda borçlu engelin kalktığı günden itibaren 3 gün içinde gecikmiş itirazını yapabilir. Gecikmiş itiraz icra dairesine değil icra mahkemesine yapılır. Mahkeme borçlunun mazeretini kabul ederse itiraz süresinde yapılmış gibi işlem görür. Mazeret kabul edilmezse gecikmiş itiraz talebi reddedilir, icra takibi işlemlerine devam edilir.

İmza İtirazı Karşısında Alacaklının Hakları

Takip borçlusu ödeme emrinin kendisine tebliğinden sonra imzaya veya borca itiraz edebilir. İmzaya itiraz ederken aynı zamanda borca da itiraz etmiş ve bunun üzerine takip durmuş ise alacaklı itirazın iptali davası açabilir. İtirazın iptali davasına ilişkin ayrıntılı bilgi için ‘İtirazın İptali’ yazımızı inceleyebilirsiniz.

Takip borçlusunun imzaya itirazı üzerine alacaklı itirazın kaldırılmasını da talep edebilir. Ancak imzaya itiraz halinde itirazın kesin olarak kaldırılmasını talep edemez. Yalnızca itirazın geçici kaldırılması mümkün olacaktır.

İtirazın geçici kaldırılması talebi, takibin yapıldığı icra müdürlüğünün bağlı olduğu icra mahkemesine yapılır. Basit yargılama usulü uygulanır. Duruşma yapılması zorunludur. İtirazın geçici kaldırılmasından sonra icra mahkemesinin vereceği karar kesin hüküm teşkil etmez. Geçici kaldırma talebinin reddi halinde icra takibi son bulur.

İtirazın geçici kaldırılmasında yalnızca imza incelenir. İmza incelemesi için borçludan sağ ve sol ellerinden imza örnekleri alınır ayrıca önceki tarihlerdeki resmi belgelerin altına attığı imzalar incelenir. Bu incelemelerin yapılabilmesi için borçlunun duruşmaya bizzat gelmesi şarttır. Mazeretsiz olarak gelmezse itirazın geçici olarak kaldırılmasına karar verilir ve aynı zamanda %10 para cezasına mahkum edilir.

Yapılan inceleme sonucunda imza borçluya ait çıkmazsa icra mahkemesi itirazın geçici olarak kaldırılması talebini reddeder. Borçlunun talep etmesi şartıyla alacaklı kötüniyeti olmasa da borçlu lehine %20’den aşağı olmamak üzere tazminata hükmedilir. İmza borçluya ait çıkarsa itirazın geçici olarak kaldırılmasına karar verilir. Alacaklının talep etmesi şartıyla borçlu aleyhine, %20’den aşağı olmamak üzere tazminat ve talep olmaksızın %10’dan aşağı olmamak üzere para cezasına hükmedilir.

İcra mahkemesi itirazı geçici olarak kaldırırsa takibin devamına karar veremez. Mahkeme tarafından borçluya 7 gün içinde borçtan kurtulma davası açması için süre verilir. Alacaklıya da borçlunun malları üzerinde geçici haciz yapma hakkı tanınır.

DİKKAT : Borçlu 7 günlük süre içinde borçtan kurtulma davası açmazsa yapmış olduğu geçici hacizler kesin hacze dönüşür ve alacaklı haczettiği malların satışını isteyebilir.

DİKKAT : Senetteki İmzanın Borçluya Ait Olduğunun İspat Külfeti, Senedi Elinde Bulunduran Alacaklıdadır.

Kambiyo Senetlerinde İmza İtirazı

Bir kambiyo senedi (çek, bono ya da poliçe) alacaklısı, bu alacağını kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibine koyabilecektir. İcra takibinin borçlusu, bu takibe karşı ödeme emrinin tarafına tebliğinden itibaren 5 gün içinde borca ya da imzaya itiraz edebilir. Bu yazımızda kambiyo senetlerinde imzaya itiraz etme hususuna değineceğiz

Tarafınıza tebliğ edilen ödeme emrinde takip dayanağı belge olan kambiyo senedindeki imzanın tarafınıza ait olmadığını düşünüyorsanız imzaya itiraz edebilirsiniz. İmzaya itiraz, ödeme emrinin tarafınıza tebliğinden itibaren 5 gün içinde yetkili icra mahkemesine yapılmalıdır.

DİKKAT : İmzaya itiraz dilekçesinde senetteki imzaya itiraz edildiği açıkça belirtilmelidir. Aksi takdirde, itirazınız “imzaya itiraz” değil “borca itiraz” olarak değerlendirilecektir.

İmzaya itirazın ardından, İcra Mahkemesi’nde duruşmalı olarak inceleme yapılacaktır. İcra Mahkemesi, icra takibi borçlusunun birtakım imzalı evraklarına erişebilmek için belli kurumlara müzekkere yazar. Bu kurumlardan gelecek evraklardaki borçlu imzaları ile senette bulunan imza, bilirkişi tarafından incelenir. Ayrıca borçlu duruşmaya çağırılarak mahkeme huzurunda da kendisinden imza örneği alınır. Bilirkişi incelemesi sonucunda senetteki imzanın borçluya ait olmadığının anlaşılması halinde icra takibi durur ve alacaklının asıl alacağın %20’sinden aşağı olmamak üzere tazminat ve alacağın %10’u oranında para cezası ödemesine hükmedilir.

Bunun dışında, imzaya itiraz hüküm verilinceye kadar icra takibini durdurmak için yeterli olmayacaktır. İcra mahkemesi dosya hakkında karar verinceye kadar icrai işlemlere maruz kalmamak için icra takibinin ihtiyati tedbir ile durdurulmasını talep etmek gerekecektir. Mahkeme, teminatsız olarak ya da uygun bulunacak bir teminat karşılığında dosya hakkında hüküm verilene kadar icra takibinin durdurulmasına karar verebilir.

DİKKAT : Çek ve senetteki imza kendisine ait olmayan borçlu ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş gün içinde imzaya itiraz edebilir. Bu itirazın açıkça belirtilmesi gerekmektedir. İmzaya itiraz, İcra Hukuk Mahkemesine yapılabilecektir.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Ödenmeyen Senetlerin Tahsili Nasıl Yapılır? ” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Sonuç

Yukarıda konu ile ilgili olarak imzaya itiraz nedir, nasıl yapılır, süresi nedir, alacaklı hangi yollara başvurabilir sorularını ayrıntılı olarak yanıtladık. Dikkat edilmesi gereken pek çok prosedürü içerisinde barındıran bir konudur. Borçlunun imzaya itiraz etmesi halinde yapılacak işlemlerde usuli veya maddi hatalar yapılması çok muhtemeldir. Bu nedenle işlemlerden önce hak kaybı yaşanmasının önüne geçmek için bizimle İLETİŞİM geçiniz.