İcra Takibi Nasıl Başlatılır?

İcra takibi, “takip talebi” adı verilen belge düzenlenip icra dairesine sunulmasıyla başlatılan ve son aşamasında alacaklının alacağına kavuşmasıyla son bulan, belirli şekli kuralları bulunan ve değişik takip yöntemleri belirlenerek uygulanan bir alacağın elde edilmesine dair cebri bir yöntemdir.

İlamlı ve ilamsız icra takibi ve haciz yolu ile icra takibi ve rehnin paraya çevrilmesi yoluyla icra takibi şeklinde değişik yol ve takip yöntemleri bulunmaktadır. İcra takibi, uzun bir sürece dönüşebilir ve takip bakımından yasal sürelere ve takibin sağlıklı bir şekilde yürütülmesine ilişkin temel kurallara uymak gerekmektedir. İcra takibi yasal olarak ödenmesi gereken ve zamanında ika edilmeyen bütün borçlar bakımından izlenebilecek bir alacağı elde etme yöntemidir. İcra takibi ve buna dair usul, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “İcra ve İflas Kanunu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İcra Takibi Nedir?

İcra takibi, borçlunun borcunu herhangi bir sebeple ifa etmemesi halinde alacaklının bu borcu devlet gücü ile tahsil etmek üzere İcra Müdürlüğü nezdinde başlattığı takiptir. İcra takibi bir avukat aracılığıyla yürütülebileceği gibi bizzat alacaklının kendisi de bu işlemi yürütebilir.

İcra Takibi Türleri

İcra takibi başlatmadan önce, takip türünün belirlenmesi gerekir. Hukuk sistemi kapsamında bireylerin başlatabilecekleri 7 farklı icra takibi türü bulunmaktadır. İcra takip türleri şunlardır:

İlamsız İcra Takibi

İlamlı icra, bir mahkeme kararına (ilam) dayalı olarak yapılan icra takibidir. Mahkeme, daha önce açılmış bir dava sonucunda alacaklının talebini değerlendirip bir karar verir ve bu karar doğrultusunda alacaklı, İcra Müdürlüğüne başvurarak icra takibini başlatabilir. Örneğin, bir boşanma davası sonucunda belirlenen nafaka borcu veya bir alacak davası sonucu hükmedilen alacak için yapılacak icra takibi ilamlı icra olur.

İlamlı İcra Takibi

İlamsız icra takibi, alacaklının elinde herhangi bir mahkeme kararı bulunmaksızın, yalnızca alacaklının borçluya karşı elinde bulundurduğu yazılı bir belgeye dayanarak başlatılabilir. Bu tür icra takibi için alacaklının, borçluya karşı bir alacak belgesi (senet, fatura vb.) sunması gerekmektedir. İİK 68. maddesi gereği, ilamsız takip için alacaklı, İcra Müdürlüğüne takip talebi sunarak, alacağın borçluya karşı takibini başlatabilir. İlamsız icra takibi, genel haciz yoluyla icra takibi; kambiyo senetlerine (poliçe, bono, çek) mahsus icra takibi; kiralanan taşınmazların ilamsız tahliyesi; rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip olmak üzere dört farklı türde takip şeklinde ekle alınabilir. Bu takip türlerinin işleyişleri birbirinden farklıdır.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “İlamlı ve İlamsız İcra Takibi” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Rehin Takibi

Rehnin paraya çevrilmesi durumunda icra takip işlemi rehin takibi olarak ifade edilmektedir.

İpotek Takibi

Konut sözleşmelerinden kaynaklanan ipotek takibi kat ihtarı, borç sözleşmeleri, resmi senedi ve kesinleşme şerhini içermek durumundadır. Belge eksikliği nedeni ile ilamsız takip işlemi gerçekleştirilebilmektedir.

Kambiyo Takibi

Çek ve senet alacaklıları için kambiyo takibi oluşturulmaktadır. Borçluya ödeme emri gönderilmekte fakat itiraz hakkı saklanmaktadır.

Tahliye Takibi

Kiralanan taşınmazın tahliye edilmesi amacıyla başlatılan icra türüdür.

Nafaka Takibi

İcra takibi türlerinden bir tanesi olan nafaka takibi evlilik sonrasında ödenmesi gereken nafaka tutarının ödenmemesi durumunda gerçekleştirilen icra takibi türüdür.

İcra Takibi Başlatma Şartları

İcra takibi başlatabilmek için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekir:

• Alacaklının Geçerli Bir Alacağının Bulunması.
• Alacağın Vadesinin Geçmiş Olması.
• Alacaklının Alacağı Kanıtlayan Belgeler Sunabilmesi (Senet, Sözleşme Vb.).
• İcra Harç ve Masraflarının Ödenmesi.

İcra Takibi Nasıl Başlatılır?

İcra takibi başlatmak isteyen kişiler şu adımları izlemelidir:

Alacaklı Tarafından İcra Dairesine Başvuru

Alacaklı, borçluya karşı alacağını tahsil etmek için icra dairesine başvurur. Bu başvuru yazılı olarak yapılır ve takip talebi adı verilen belge sunulur.

Takip Talebi Belgesi

Alacaklının icra dairesine sunduğu bu belge, borçlunun kimlik bilgilerini, borcun nedenini ve miktarını içerir. Takip talebinde alacaklının açık kimliği, alacak miktarı, borçluya gönderilecek ödeme emrinin içeriği gibi bilgiler yer almalıdır.

Ödeme Emri Gönderilmesi

İcra dairesi, takip talebini aldıktan sonra borçluya bir ödeme emri gönderir. Bu emirde, borçluya borcunu belirli bir süre içinde ödemesi gerektiği bildirilir. Borçlunun, ödeme emrini aldıktan sonra 7 gün içinde itiraz hakkı vardır.

İcra Takibi İçin Gerekli Belgeler

İcra takibi başlatırken alacaklının icra dairesine sunması gereken belgeler şunlardır:

Takip Talebi Belgesi

Borcun nedenini, miktarını ve borçlunun kimlik bilgilerini içeren bu belge, icra takibinin başlatılabilmesi için zorunludur.

Senet veya Sözleşme Kopyası

Borcun dayanağını oluşturan herhangi bir senet, sözleşme veya fatura gibi belgeler de sunulmalıdır. Özellikle kambiyo senetlerine dayalı icra takiplerinde bu belgeler önem taşır.

Borç Hesap Özeti

Eğer borç faizli ise, borcun hangi tarihten itibaren faiz işlediği ve toplam borç miktarını gösteren bir hesap özeti eklenmelidir.

Borçlu Ödeme Emrine İtiraz Ederse Ne Olur?

Borçlu, ödeme emrine itiraz ederse icra takibi durur. Bu durumda, alacaklının borçlunun itirazını kaldırmak için mahkemeye başvurması gerekir. İtiraz, borçlu tarafından icra müdürlüğüne yazılı olarak yapılır. İtiraz dilekçesi, aşağıdaki nedenlere dayanabilir:

• Borcun Hiç Bulunmadığı
• Borcun Ödendiği
• Borç Miktarının Yanlış Olduğu

Alacaklı, borçlunun itirazını kaldırmak için şu yolları izleyebilir:

• İtirazın Kaldırılması Davası: İcra Hukuk Mahkemesine başvurulur.
• İtirazın İptali Davası: Genel mahkemelerde açılan davadır.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “İtirazın İptali Davası” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İcra Takibinin Sonuçlandırılması

Borçlu ödeme emrine itiraz etmez ve borcunu ödemezse icra işlemleri devam eder. Bu aşamada şu yöntemlere başvurulabilir:

• Haciz İşlemleri : Borçlunun taşınır ve taşınmaz mallarına, banka hesaplarına, maaşına haciz işlemi uygulanabilir. Haciz işlemi sırasında borçluya malların satışı için süre tanınır.
• Taşınmazların Satışı : Haczedilen taşınmaz mallar, icra müdürlüğü aracılığıyla açık artırma usulüyle satılarak alacak tahsil edilir.
• Maaş Haczi : Borçlunun maaşının bir kısmına el konularak alacak tahsil edilir. Maaşın yalnızca 1/4’üne haciz konulabilir.

İcra Takibinin Durdurulması

Borçlu, belirli durumlarda icra takibini durdurabilir. Örneğin:

• Borç Ödeme Taahhüdü: Borçlu, alacağını belirli bir takvimle ödeyeceğini taahhüt ederse takip durdurulabilir.
• İtiraz: Ödeme emrine itiraz edildiğinde takip geçici olarak durur.

İcra Takibi ve Ödeme Emri Süreci

İcra Müdürünün Şekil Kontrolü

Takip talebini alan icra müdürü, belgeleri inceleyerek şu kontrolleri yapar:

• Senedin kambiyo senedi vasıflarına uygun olup olmadığı,
• Senedin vadesinin dolmuş olması,
• Alacaklının doğru kişi olup olmadığı.

Eğer icra müdürü bu kontrolleri uygun bulursa, takibi onaylar ve ödeme emrinin hazırlanmasını sağlar.

Borçluya Ödeme Emrinin Gönderilmesi

İcra müdürü, ödeme emrini borçluya tebliğ eder. Ödeme emrinde borçluya şu süreler tanınır:

• 7 gün içinde borca itiraz etme hakkı,
• 5 gün içinde kambiyo senedine ve imzaya itiraz etme hakkı.

Borçlu, ödeme emrinde belirtilen süreler içinde borcunu ödemez veya itirazda bulunmazsa, alacaklı haciz işlemlerine başlayabilir.

İcra Takibinde Borçlunun İtiraz Hakkı

Borçlu, ödeme emrine itiraz etmek için elinde kesin ve açık belgeler bulundurmalıdır. Örneğin, borcun ödendiğini veya borçlu olmadığını kanıtlayan belgeler, icra mahkemesine sunularak ödeme emrine itiraz edilebilir. Ancak, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolunda borçlunun basit bir itirazı, icra takibini durdurmaz.

DİKKAT : İcra mahkemesi, sınırlı bir inceleme yapar ve sadece İcra ve İflas Kanunu kapsamında istenen belgeleri dikkate alır. Bu nedenle, uygun olmayan bir belgeyle yapılan itirazlar, mahkeme tarafından reddedilir ve icra takibi devam eder.

İtiraz Edilmeden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler

Borçlular, kambiyo senetlerine mahsus icra takibine itiraz ederken şu hususlara dikkat etmelidir:

Belgeler Eksiksiz Olmalı

 İcra mahkemesi, yalnızca İİK kapsamında belirtilen belgeleri dikkate alır. Eksik veya uygun olmayan belgelerle yapılan itirazlar reddedilebilir.

İcra İnkar Tazminatı Riski

İcra inkar tazminatı, borçlunun icra takibine direnmesi veya icra işlemlerini engellemesi sonucunda alacaklıya ödenmesi gereken İcra İflas Kanunu‘nda düzenlenen bir tazminat türüdür. Bu hukuki kavram, borçlu tarafından kasıtlı olarak icra işlemlerinin geciktirilmesi veya engellenmesi durumunda uygulanır. Temel amacı, alacaklıya bu tür direnme veya engellemelerden kaynaklanan zararları telafi etmektir.

DİKKAT : Yanlış veya yetersiz bir itiraz, borçluya %20 ile %40 arasında değişen icra inkar tazminatı ödenmesi yükümlülüğünü doğurabilir.

Haciz ve Malların Satışı

Alacaklı olarak borçluya ödeme emri gönderildikten ve söz konusu ödeme emri kesinleştikten sonra borçlunun taşınır veya taşınmaz malları üzerine haciz konulabileceğini daha önceki yazılarımızda belirtmiştik. Ancak alacaklının alacağına kavuşması için icra hukukumuzda bir aşama daha mevcuttur: Hacizli Malın Paraya Çevrilmesi(Satışı). Borçlunun taşınır veya taşınmaz mallarına haciz konulduktan sonra alacaklı söz konusu malların satışının yapılarak paraya çevrilmesini talep edebilir. Hacizli taşınır malın satışında İcra İflas Kanunun 123. maddesi ve diğer maddeleri gündeme gelir.

DİKKAT : Hacizli bir taşınmaz malın satışı hacizden itibaren 1 yıl içerisinde talep edilmelidir. 1 yıl içinde üzerinde haciz bulunan taşınmazın satışı talep edilmez ise haciz düşer. Hacizli taşınmazın satışının istenmesinden itibaren 3 ay içerisinde satış işlemi gerçekleştirilir.

Hacizli taşınmaz malın satışının istenmesinin akabinde icra dairesi taşınmazın satılmasına ilişkin arttırma şartnamesini düzenler. Söz konusu şartnameye artırmaya iştirak edeceklerin taşınmazın tahmin edilen kıymetinin yüzde yirmisi nispetinde pey akçesi veya milli bir bankanın teminat mektubunu tevdi etmeleri gerektiği yazılır. Şartnamenin içeriğinde özetle taşınmazın, üzerindeki irtifak hakları, taşınmaz mükellefiyetleri, ipotekler, ipotekli borç senetleri, irat senetleriyle birlikte satıldığı ve borçlunun bu taşınmaz ile temin edilmiş şahsi borçlarının da alıcıya intikal edeceği belirtilir.

Hacizli taşınmazın satışı açık arttırma ile yapılır. Birinci ve ikinci ihalenin yapılacağı yer, gün ve saat önceden ilan edilir. İlan, birinci ihale tarihinden en az bir ay önce yapılır. Yapılacak ilana, satılacak şeyin cinsi, mahiyeti, önemli vasıfları, tahmin edilen kıymeti, bulunduğu yer; birinci ve ikinci ihalenin yapılacağı yer, gün ve saat; artırmaya iştirak edeceklerin haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde yirmisi nispetinde pey akçesi veya milli bir bankanın teminat mektubunu tevdi etmeleri gerektiği yazılır. Ayrıca, ipotek sahibi alacaklılarla diğer ilgililerin taşınmaz üzerindeki haklarını, hususiyle faiz ve masrafa dair olan iddialarını on beş gün içinde icra dairesine bildirmeleri gerektiği yazılır; aksi halde, hakları tapu siciliyle sabit olmadıkça, satış bedelinin paylaşmasından hariç kalacakları da ilave edilir. Bu ihtar irtifak hakkı sahiplerine de yapılır. Açık artırmaya elektronik ortamda teklif verme yoluyla başlanır.

Elektronik ortamda teklif verme, birinci ihale tarihinden yirmi gün önce başlar, ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer; ikinci ihalede ise elektronik ortamda teklif verme birinci ihaleden sonraki beşinci gün başlar, en az yirmi gün sonrası için belirlenecek ikinci ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer. Elektronik ortamda verilecek teklifler haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde ellisinden az olamaz; teklif vermeden önce, haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde yirmisi nispetinde teminat gösterilmesi zorunludur.

İcra Takibi Başlatırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Belgelerin Eksiksiz Olması: Alacaklının tüm belgeleri eksiksiz olarak sunması gerekir.
• Harç ve Masrafların Yatırılması: Harç ve masrafların zamanında ödenmesi, sürecin aksamaması için önemlidir.
• Hukuki Danışmanlık Alınması: Özellikle karmaşık alacak işlemlerinde bir avukat ile çalışılması sürecin daha hızlı ve doğru ilerlemesini sağlar.

İcra Takip İşlemlerinin Alternatifleri Nelerdir?

İcra takip işlemlerinin alternatifleri, bir borç tahsilatı yöntemi olarak kullanılan farklı seçeneklerdir. İcra takibi, alacaklıların alacaklarını tahsil etmek için başvurdukları yasal bir süreçtir. Ancak bazı durumlarda, icra takibi yerine farklı yöntemler tercih edilebilir.

Birincil olarak, icra takip işlemlerinin alternatifleri arasında takas yer alır. Takas, alacaklının, borçlunun ödeme gücü bulunmayan başka bir kişi veya kuruluşun alacağından feragat etmesi ve borcun ödenmesiyle ilgili anlaşma yapmasıdır. Bu şekilde, ödemede güçlük çeken borçlu, başka bir alacakla takas yaparak borcunu kapatma imkanına sahip olur.

Diğer bir alternatif yöntem ise anlaşmalı ödeme planlarıdır. Alacaklı ve borçlu arasında yapılan bir anlaşma ile borcun belirli bir süre içerisinde taksitler halinde ödenmesi kararlaştırılır. Bu şekilde, borçlu ödeme gücünü aşırı zorlamadan borcunu ödeyebilir ve icra takibi gibi yasal süreçlere gerek kalmaz.

Son olarak, icra takip işlemlerinin alternatifleri arasında tahkim yer alabilir. Tahkim, alacaklı ve borçlu arasında bir anlaşmazlık olduğunda, tarafların bu anlaşmazlığı özel bir tahkim kuruluna götürerek çözüm bulmaya çalıştığı bir yöntemdir. Tahkim süreci, mahkemeye göre daha hızlı ve daha az maliyetli olabilir. Bu nedenle, bazı durumlarda icra takibi yerine tahkim yoluna başvurulabilir.

• Takas: Alacaklının, borçlunun ödeme gücü bulunmayan başka bir kişi veya kuruluşun alacağından feragat etmesi ve borcun ödenmesiyle ilgili anlaşma yapmasıdır.
• Anlaşmalı Ödeme Planları: Alacaklı ve borçlu arasında yapılan bir anlaşma ile borcun belirli bir süre içerisinde taksitler halinde ödenmesi kararlaştırılır.
• Tahkim: Alacaklı ve borçlu arasında bir anlaşmazlık olduğunda, tarafların bu anlaşmazlığı özel bir tahkim kuruluna götürerek çözüm bulmaya çalıştığı bir yöntemdir.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “İcra Takibi İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Sonuç

İcra takibi, alacakların tahsili için etkili bir yöntemdir. Ancak bu sürecin doğru bir şekilde yürütülmesi, belgelerin eksiksiz hazırlanması ve yasal prosedürlere uyulması büyük önem taşır. İcra takibi başlatmak isteyen kişiler bizimle İLETİŞİM geçiniz.