Veraset İlamı (Mirascılık Belgesi) Nedir?

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi), Türk Medeni Kanunu’nun “Mirasın Geçmesinin Sonuçları” başlıklı ikinci bölümü altındaki “Koruma Önlemleri” kısmında yer alan 598. Maddede düzenlenmiştir. Bu hukuki düzenlemeye göre, mirasçılık belgesi; mirasçılık sıfatını ispatlama, mirasçıların miras paylarını belirleme ve mirasçıların miras malı üzerinde tasarrufta bulunma yetkisi veren yasal bir belgedir.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Türk Medeni Kanunu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

DİKKAT : Tenkis Davası (Miras Payının Azaltılması) ve İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) davalarında Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) yasal bir zorunluluktur.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Tenkis Davası” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Nereden Alınır?

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi), miras bırakanın ölümünün ardından talep edilebilecek bir belge olup, mirasçılardan birinin yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesi veya Türkiye’deki bütün noterlerden alınabilir. Ancak, nüfus kayıtlarındaki muğlaklık, yasal mirasçılığın ve/veya soy bağının tespit edilememesi vb. durumlar mevcutsa, mirasçılık belgesi, Sulh hukuk mahkemesinden talep edilecektir.  Bu belge sayesinde artık payları tespit edilmiş mirasçılar, tereke üzerinde tasarrufta bulunabilecektir.

DİKKAT : Yasal ya da atanmış mirasçı sıfatını haiz olan herkes veraset ilamı talep etmeye yetkilidir. Murisin birden fazla mirasçısı bulunması durumunda yalnızca 1 mirasçının veraset ilamı (mirasçılık belgesi) talebinde bulunması yeterlidir. Yalnızca 1 mirasçı tarafından veraset ilamı talebinde bulunulduğu takdirde diğer mirasçıların rızası ya da onayı aranmaz. Veraset ilamı (mirasçılık belgesi) talebinde bulunmak için tüm mirasçıların birlikte hareket etme zorunluluğu yoktur.

Noterden Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Nasıl Alınır?

Noterden Veraset İlamı Alabilmek İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

Yukarıda belirtilen koşullardan hiçbirisi uymuyorsa bu takdirde aşağıdaki belgeleri hazırlayın ve Notere gidin.

Kimlik Belgesi

T.C. No olmalı, Kimlik belgesinde fotoğraf ya da belgenin kendisinde tahrifat, kırık, yırtık olmamalı

Temsilen Başvuru Yapılıyor İse Vekaletname ya da Mahkeme Kararı,

Eğer bu işleri bir avukat yürütüyor ise bu takdirde avukatınızın sizden aldığı bir vekaletname olmalı. Yukarıda da belirttiğimiz üzere mahkeme ya da icra müdürlüğünden verilmiş bir ara kararı şeklindeki yetki belgesinin olması gerekir.  Bu arada Miras bırakan kişinin T.C. Kimlik numarasını bilmiyorsanız noterlikte miras bırakanın T.C. kimlik numarasını bulabilirsiniz.

Başvuru Formu

Giderken form götürmenize gerek yoktur. Form noterlikte bulunuyor. Doldurup imzalamanız yeterlidir.

DİKKAT : Size ya da yakınınıza ait Nüfus kayıtlarında bir eksiklik tespit edilir ise Noter size bilgi vererek Nüfus Müdürlüğüne yönlendirecektir. Nüfus kayıtları düzeltildikten sonra tekrar noterliğe başvurabilirsiniz.

Mirasçılık Belgesi’nin Noterlik Tarafından Verilemeyeceği Durumlar:

Miras Bırakan İle Mirasçılık Belgesi Talep Eden Kişinin

• Soybağının tespit edilememesi,
• Soybağının olması ancak yasal Mirasçısı olmaması,

Miras Bırakan Kişinin,

• Vasiyetnamesi bulunması,
• 04/04/1926 tarihinden önce vefat etmiş olması,
• 23/11/1990 tarihinden önce vefat etmiş ve eşinin sağ olması,

Miras Bırakan Kişinin ya da Mirasçılardan Herhangi Birinin,

• Mirasçılarından herhangi biri ile aynı gün vefat etmiş olması,
• ‘GAİP’ olması,
• Evlatlık olması,
• Vatandaşlıktan çıkarılmış ya da birden çok vatandaşlığa sahip olması,

Noterlik Kanunu gereği mirasçılık belgesi verilmesine engel bir durum tespit edildiğinde; Noter, size gerekçeyi içeren “Red Belgesi” vererek Sulh Hukuk Mahkemesine yönlendirecektir.

DİKKAT : 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun ilk halinde veraset ilamı (mirasçılık belgesi) verme yetkisi yalnızca sulh hukuk mahkemesine tanınmaktaydı. Ancak 14 Nisan 2011 tarihinde yürürlüğe giren 6217 sayılı Kanun’un 19/f.1 maddesi ile bu yetki noterliklere de verilmiştir.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)’nın Düzenlenmesi

Başvuru sahibi ve mirasbırakan yakınınıza ait nüfus kayıtlarını noter tarafından kontrol edecektir. Herhangi bir eksiklik veya mirasçılık belgesinin noterler tarafından düzenlenmesine engel teşkil eden bir durum olmadığı sürece, mirasçılık belgesi düzenlenecektir.

DİKKAT : Bazı durumlarda Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)  noter tarafından verilemeyebilir ve başvuru reddedilebilir. Bu durumda, mirasçılık belgesinin mahkemeden alınması gerekecektir.

Kimler Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Talep Edemez?

Veraset ilamı (mirasçılık belgesi) talep etmeye yetkili olmayan kimseler şunlardır:

• Boşanmış Eş
• Mirastan Feragat Eden
• Mirası Reddeden
• Ölüme Bağlı Tasarruflarda Açıkça Mirastan Çıkarılan
• Mirasın Geçmesinden Önce Başvuran Art Mirasçı ya da Yedek Mirasçı
• Mirastan Yoksun Olan
• Yüklemeden Yararlanan
• Terekeyle İlgisi Olmayan 3. Kişiler

Her ne kadar kural olarak bu kişiler veraset ilamı (mirasçılık belgesi) talep etme yetkisine sahip olmasa da istisnai olarak mirası reddeden, mirastan yoksun olan, mirastan çıkarılan ya da mirastan feragat eden mirasçılar da kendilerine veraset ilamı verilmesini talep edebilmektedir. Veraset ilamı (mirasçılık belgesi) tenkis davasında da celp edilir.

Ancak söz konusu kimselerin talebi üzerine tanzim edilen veraset ilamında bu kimselerin “hukuki durumlarının sonuçlarının terekenin bölüştürülmesi sırasında gözetileceği” ibaresine yer verilir.

DİKKAT : Muris ile mevcut nüfus kayıtlarına göre hısımlık ilişkisi bulunmayan kimseye söz konusu kayıtlar düzeltilmediği sürece veraset ilamı verilmesi söz konusu olmaz.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)’nın Sulh Hukuk Mahkemesinden Talep Edilmesi

Türk Hukukunda mirasçılık belgesi alınabilmesi için birkaç farklı yol bulunmaktadır. Bu yollardan birisi, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak mirasçılık belgesi talebinde bulunmaktır. Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) talebi üzerine Sulh Hukuk Mahkemesi, miras bırakanın ve mirasçıların nüfus kayıtlarını inceleyerek mirasçılık belgesinin düzenlenip düzenlenemeyeceğine karar verir.

Sulh Hukuk Mahkemesi, öncelikle dava dilekçesini ve sunulan nüfus kayıtlarını inceleyerek mirasçılık belgesi talebinin yasa ve usule uygun olup olmadığını değerlendirir. Mahkeme yaptığı incelemeler sonucunda mirasçılık belgesinin düzenlenmesine engel bir durum olmadığını tespit ederse, mirasçılık belgesinin düzenlenmesine karar verir.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)’nın Sulh Hukuk Mahkemesinden talep edilmesi halinde sürecin karmaşık olabileceğini ve hukuki bilgi gerektirebileceğini belirtmek gerekir. Bu nedenle, bir avukattan veya hukuki bir uzmandan yardım almak, başvuru sürecini daha sorunsuz hale getirebilir.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Veraset İlamı Dilekçe Örneği” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

DİKKAT : Türk Medeni Kanunu m. 598 hükmü ile belirtildiği üzere veraset ilamı (mirasçılık belgesi) yalnızca sulh hukuk mahkemesinden ve noterliklerden alınabilir. E- devlet ya da başka bir platform aracılığıyla yahut başka bir devlet kurumundan veraset ilamı (mirasçılık belgesi) alınması mümkün değildir. Bununla birlikte, sulh hukuk mahkemesinden tarafından düzenlenen veraset ilamına e- devlet üzerinden “Veraset İlamı Sorgulama” bölümünden erişim mümkündür. Ancak noterlikçe düzenlenen veraset ilamlarına aynı bölüm üzerinden erişim mümkün değildir.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Vermekle Görevli ve Yetkili Mahkeme

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) talebinde görevli ve yetkili mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi’dir. Sulh Hukuk Mahkemeleri, mirasçılık belgesi talepleri ve miras davaları gibi hukuki işlemlerle ilgilenirler. Yeni Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Bu mahkeme, mirasçıların yasal haklarını belirler ve mirasçılık belgesini düzenler veya reddeder. Başvuru işlemi ve mahkeme süreci genellikle Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından yürütülür.

DİKKAT : Mirasçılık Belgesi alma işlemi noterlerde 5-10 dakika içerisinde tamamlanırken, sulh hukuk mahkemelerinde yoğunluğa göre birkaç günden birkaç haftaya kadar uzayabilmektedir.

Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Masrafı Ne Kadardır 2025?

2025 yılı itibarıyla mirasçılık belgesi çıkarma işlemi için mahkeme ve noterlerdeki masraflar farklılık göstermektedir. Noterden alınacak veraset ilamı ücreti 2500 TL civarında olmaktadır. Bu ücret hemen hemen tüm noterlerde bu aralıkta olmakla birlikte mirasçı sayısına göre cüzi de olsa fark etmektedir.

Sulh hukuk mahkemelerine sunulacak dilekçelerde ise, harçlar ve diğer yargılama giderleri dahil edildiğinde 2025 yılı itibariyle 3000 TL civarında başlangıçta bir ücret ödenmektedir, bunun bir kısmı gider avansı olup karar sonrası iade edildiğinde masraf biraz daha düşmektedir.

Dolayısıyla noter kanalıyla veraset ilamı almak çok daha hızlı ve ucuz bir yol olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat önemle belirtelim ki mahkeme yoluyla alınmış veraset ilamı, noterden alınan veraset ilamına kıyasla daha işlevsel olmaktadır. Ayrıca yukarıda izah ettiğimiz üzere muris-yasal mirasçıları arasında özel bir durum varsa veraset ilamı için mahkemeye başvurulması daha sağlıklıdır.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)’nı Kimler Talep Edebilir?

Diğer kanunlardaki düzenlemeler saklı kalmak üzere, aşağıda belirtilen kimseler mirasçılık belgesini mahkemeden yahut noterden talep edebilir.

• Yasal mirasçılar; örneğin miras bırakanın çocukları, ana, babası ve torunları veraset ilamı talebinde bulunabilir. Keza hayatta olan eşi ve evlatlığı da talepte bulunabilecekler arasındadır.
• Murisin kan hısımları ve hiçbir yasal mirasçısı yoksa devlet de mirasçılık belgesi talep edebilir.
• Yine vasiyetname ve miras sözleşmesi ile atanan mirasçılar, vasiyet alacaklıları, miras bırakanın veya mirasçının alacaklıları veraset ilamı çıkartılmasını talep edebilir.
• Mirasçılık sıfatını yitirenler; mirasçılıktan çıkarma, mirastan yoksunluk, mirasın reddi veya mirastan feragat hallerinde bu kişiler de veraset ilamının çıkartılmasını talep edebilir.

DİKKAT : Yargıtay uygulamasına göre yasal veya atanmış mirasçılar dışında mirasbırakanın alacaklıları da İcra İflas Kanunu madde 94 uyarınca mahkemeden veraset ilamı talep edebilir.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Talebi, Süreye Tabi midir?

Belgenin talebi, zamanaşımı veya hak düşürücü herhangi bir süreye bağlı değildir. Yani ölümün gerçekleşmesi ve bu durumun Nüfus Müdürlüğünce kayıt altına alınmasının ardından her zaman veraset ilamı talep edilebilecektir. Yine gaiplik kararının verilmesinin ardından süre sınırı olmaksızın veraset ilamı çıkartılabilecektir.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) İptal Edilebilir mi?

Veraset ilamına ilişkin hükümleri düzenleyen Türk Medeni Kanunu 598 maddesi gereğince;

“Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir.”

Mirasçılık belgesi aksi her zaman ispat edilebilen bir belgedir. Bu nedenle belgenin gerçek mirasçılık durumunu yansıtmadığından bahisle, diğer mirasçılar davalı gösterilerek, iptali ve yeni veraset ilamı düzenlenmesi talep edilebilir.

DİKKAT : Türk Medeni Kanunu madde 598/2 atanmış mirasçılar ve vasiyet alacaklılarının mirasçılık belgesi çıkarabilmeleri için 1 aylık itiraz süresi belirtilmiştir. Buna göre; diğer mirasçılar ve vasiyet alacaklılarının bu durumun kendilerine bildirilmesinden itibaren kanunda belirtilen 1 aylık süre içinde itiraz etmemeleri halinde sulh hukuk mahkemesince mirasçılık belgesi verilir.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)’nın İptali Davası

Veraset ilamının kesinleşmesinden sonra, miras paylarına ilişkin hata yapıldığının yahut mirasçılardan birinin miras payına dâhil edilmediğinin fark edilmesi durumunda veraset ilamının iptali talep dava açılabilir. Yine veraset ilamının iptali için açılacak dava, zamanaşımı veya hak düşürücü herhangi bir süreye bağlı değildir.

Açılacak bu davada, çekişmeli yargı kuralları uygulanacağı için mirasçılık sıfatı her türlü delille ispat edilebilir ve yargılama sonunda verilen karar kesin hüküm teşkil eder.

Uygulamada rastlanılan bir başka durum ise ketmi verese yani mirasçılığın gizlenmesidir. Ketmi Verese; mirasçılık belgesinin alınması sırasında mirasçı sıfatına sahip bir kimsenin bu sıfatının, üçüncü kişiler veya diğer mirasçılar tarafından gizlenerek, mirasın intikalinin ve paylaşılmasının hukuka aykırı şekilde gerçekleştirilmesini ifade etmektedir. Ketmi verese davası, mirasçılık hakkı gasp edilen mirasçının, miras payını almak için ikame ettiği davaya verilen addır. Ketmi verese sebebiyle mirasçılık hakkı gasp edilen mirasçılar açacakları ketmi verese davalarıyla haklarını elde edebilmektedirler.

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)’nın İptali Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Veraset ilamının iptali davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Mirasçılık belgesinin iptali davasında yetkili mahkeme ise HMK madde 11/3 gereği, miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir. Mahkeme tarafından verilen iptal kararı taraflar için kesin hüküm oluşturacağından ilam niteliğindedir.

Veraset İntikali Vergi Dairesi İşlemleri

Veraset beyannamesinin ibrazı üzerine vergi dairesi tarafından bir dosya oluşturulur. Bu dosyanın oluşturulması üzerine prosedürün tamamlanması bakımından her bir malvarlığı değeri için ilgili kuruma başvurulması gerekir.

• Taşınmaz İntikali: Taşınmaz değerlerinin intikali için veraset beyannamesi ile söz konusu taşınmazlar bildirilir. Veraset beyannamesi ile taşınmaz bildirildiği takdirde beyanname ekine belediyeden alınan söz konusu taşınmaza ilişkin rayiç bedel yazısı eklenir. Ardından İl Tapu Sicil Müdürlüğü’ne başvurularak intikal işlemleri tamamlanır.
• Taşınır İntikali: Taşınır değerlerin murisin ölümü anındaki alım satım değeri ile beyan edilmesi gerekir. Hisse senetlerinde ise borsaya kayıtlı bulunanlar bakımından son 3 yıl içinde gördüğü son işlem değeri; borsada kayıtlı bulunup son 3 yıl içinde işlem görmeyenler ya da borsaya kayıtlı bulunmayanlar bakımından ise üzerinde yazılı değer beyan edilir.
• Tescile Tabi Hakların İntikali: Hak tesisi anında tapu siciline kaydedilen değer beyan edilir.
• Borç Senetlerinin İntikali: Üzerinde yazılı değer beyan edilir.

Sonuç

Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi); Türk Medeni Kanunu’nda tek bir maddede düzenlenmesine karşın önemli bir mahiyete sahiptir. Kanunda yeterli düzenleme bulunması sebebiyle uygulamada mirasçılar için güçlükler ortaya çıkmaktadır. Gerek Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi)’nin talep edilmesi gerek iptali için dava açılmasında yapılacak olan hatalar tüm mirasçılar için hak kayıplarına neden olmaması için bizimle İLETİŞİM geçiniz.