Adli Tatil

20 Temmuz itibariyle Adli Tatil başlamış bulunmaktadır. Peki bu adli tatil ne anlama gelmektedir? Ne zaman başlayıp ne zaman bitecektir? Adli tatilde hangi dava ve işler yürütülecektir? Tüm bu soruların cevapları bu makalede verilerek adli tatil geniş kapsamlı incelenecektir.

Adli Tatil Nedir ve Ne Zamandır?

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 102. Maddesinde düzenlenen adli tatil, mahkemelerin ve icra dairelerinin yaz tatili dönemidir. Adli Tatil, 20 Temmuz tarihinde başlar ve 31Ağustosta biter. Bu tarihler Hukuk Muhakemeler Kanununda düzenlenme alanı bulmuştur. Adli tatilde kural olarak süreler durmakta ve duruşmalar bu dönemde görülmemektedir. Tabi bu durumun özel istisnaları bulunmaktadır. Bu istisnalar acele işlerdir. 1 Eylül’de başlayan yeni adli yıl bu sene 1 Eylül’ün pazar gününe gelmesi sebebiyle yeni adli yıl 2 Eylül günü başlayacaktır.

Adli Tatilde Süreler Nasıl İşlemektedir?

Adli Tatilde tüm dava ve işler bakımından süreler durmaktadır. Hukuk Muhakemeleri Kanununun 104. Maddesine göre hiçbir talebe gerek olmaksızın süreler adli tatilin bittiği 31 Ağustos 2024 tarihinden itibaren 1 hafta uzatılmış sayılacaktır. Yani süreler 7 Eylül 2024’e kadar duracak, 8 Eylül tarihinde tekrar işlemeye başlayacaktır. 8 Eylül hafta sonuna denk geldiği için başlangıç 9 Eylül’de olacaktır.

Söz konusu sürelere ilişkin HMK’daki düzenlemeye göre hukuk davalarına ilişkin;

MADDE 104- (1) Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır.

Söz konusu sürelere ilişkin CMK’daki düzenlemeye göre ceza davalarına ilişkin;

Madde 331 – (4) Adlî tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.

Söz konusu sürelere ilişkin İYUK’daki düzenlemeye göre idari yargı davalarına ilişkin;

Madde 8 – (3) Bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.

Adli Tatilde Hangi Dava ve İşler Görülmektedir?

Adli tatilde hangi dava ve işlerin görüldüğü HMK m. 103 de şu şekilde düzenleme altına alınmıştır;

Madde 103: Adli tatilde, ancak aşağıdaki dava ve işler görülür:

a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.

b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.

c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.

ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.

d) Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.

e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.

f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.

g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.

ğ) Çekişmesiz yargı işleri.

h) Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.

(2) Tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir.

(3) Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a gönderilmesi işlemleri de yapılır.

(4) Bu madde hükümleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır.

Adli Tatilde Boşanma Davası Görülür Mü?

Boşanma davaları adli tatile tabi işlerdendir. Ancak tarafların talebi olması halinde anlaşmalı boşanma davalarının adli tatilde görülmesinde sakınca yoktur. Anlaşmalı boşanma duruşması adli tatilde yapılabilir ve boşanma kesinleşebilir.

Adli Tatilde Duruşma Olur mu?

Duruşma, hem mahkemenin tahkikat aşamasındaki yargılama işlemlerini hem de uyuşmazlığı çözmek amacıyla taraflarla birden fazla kez gerçekleştirdiği, günü ve saati belli olan celseyi ifade etmektedir. Kanunda sayılı istisnalar haricinde adli tatilde duruşma yapılmamaktadır.

Adli Tatilde İcra Takibi Yapılabilir Mi?

Adli tatile tabi olmayan dava ve işler kanunda sayılmıştır. İcra dairelerinin yapacağı işler ve icra hukuk mahkemelerinin görev alanına giren davalar adli tatil süresince görülmeye devam edileceğinden adli tatil süresince icra takibi yapılabilecektir. 

 Adli Tatilde Savcılığa Suç Duyurusu Yapılabilir mi?

Soruşturma evresi adli tatile tabi değildir.  Savcılık işlemleri de soruşturma evresindeki işlerden olduğu için adli tatilde savcılık nezdinde işlemler yapılabilmektedir. Dolayısıyla adli tatil süresince savcılığa suç duyurusu yapılabilecektir.

Kovuşturma evresinde olan dosyaların adli tatilde işlem görmesi ise tutukluluk hali olması veya ivedi sayılan bir iş olmasına bağlıdır. İşin ivedi kabul edilebilmesi için Kanunda açıklık bulunması gerekir. İvedi sayılmayan veya sanığın tutuklu olmadığı davalara adli tatilde bakılması bozma sebebidir. Ancak, adli tatilde görülemeyen dava ve işlere ilişkin işlem esasa ilişkin değilse veya hüküm verilmemişse bozma sebebi oluşturmaz.

Adli Tatilde ve Resmi Tatillerde Adliye Personeli ve Mahkemeler – Savcılıklar ve Avukatlar Çalışır mı?

Hâkim ve savcıların yıllık ara verme veya izin haklarından yararlanma esasları Hâkimler Savcılar Kanunu m. 55 ilâ 56’da düzenlenmiştir. Hâkim ve savcılar haftalık çalışma süresi ve günlük çalışma saatleri yönünden Devlet Memurları Kanunu’ndaki düzenlemelere tabi olsalar da yargı görevinin özellikleri ve gerekliliklerinden dolayı mesai saatleri dışında ve tatil günlerinde nöbet tutarlar (Hâkimler ve Savcılar Kanunu m. 54). Hâkim ve savcılar yıllık izin hususunda da devlet memurlarından ayrı düzenlemelere tabi tutulmaktadır. Hâkim ve savcılar, kendileri için düzenlenen 43 günlük kesintisiz adli tatil imkânından yararlanmakta veya adli tatilde nöbetçi kalmayı tercih ederek yıl içinde diğer devlet memurları gibi parçalar halinde alabilecekleri toplamda 30+2 günlük izin haklarını kullanabilmektedir. Hâkim ve savcılara seçimlik hak tanınarak, adli tatilden faydalanma veya yıllık izin kullanma imkânı tanınmaktadır. Adli tatilden yararlanan hâkim ve savcılara aynı yıl için ayrıca yıllık izin verilmemektedir.