İlamlı ve İlamsız İcra Takibi

İcra takibi, alacaklının bir alacağını alabilmesi için devlete başvurduğu, bu alacağın tahsil edilebilmesi için devletin cebri icra yetkisini kullanarak tahsil ettiği hukuki bir yoldur. Bu cebri icra işlemi icra müdürlüklerince gerçekleştirilir. Türk hukuk sistematiğinde icra hukukunun temel kaynağı olarak 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu karşımıza çıkmaktadır.

Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “İcra ve İflas Kanunu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İcra takip işleminin ilamlı ve ilamsız olmak üzere iki çeşidi vardır. Bir mahkeme makamı kararına dayanılarak başlatılan takibe, ilamlı icra denir. İlamsız icra da herhangi bir mahkeme kararı veya bir kambiyo senedine dayanmaya gerek yoktur. Herhangi bir para alacağı için başvurulacak yoldur.

İlamlı icra ile ilamsız icra arasındaki en büyük fark mahkeme kararının var olması nedeni ile ilamlı icrada itiraz kurumunun olmamasıdır. Borçlu ilamlı icra takibinde borcunun olmadığı itirazında bulunamaz. İlamlı icrada itirazın yargılama aşamasında yapılması gerekir. İlamdan sonra icra aşamasında itiraz yapılamaz.

İlamsız icrada alacağın konusu para veya teminat alacağı olması gerekmektedir. İlamsız icra, alacaklının elinde alacaklı olduğunu kanıtlayacak güçlü deliller bulunmaması halinde başvurulacak ilk yoldur. İlamsız icrada alacaklı tarafından suistimale açık olduğu için kanun hükmü borçluya itiraz edip takibi durdurma hakkı vermiştir.

İlamlı İcra Nedir?

İlam, bir davanın mahkemece nasıl bir sonuca bağlandığını gösteren resmi belgedir. Adından da anlaşılacağı üzere ilamlı icra sonuca bağlanmış bir mahkeme kararına dayanmaktadır.

İlamlı icrada alacaklı, icra dairesine müracaat etmeden önce talebiyle alakalı mahkemeye başvurur. Bu başvuru sonucunda bir yargılama yapılır ve eğer bu yargılama sonucunda davacı lehine bir sonuç çıkarsa icra dairesine başvurularak ilamın icrası talep edilir.

Türk Hukukunda para ve teminat alacakları dışındaki bütün talepler için ilam alınması şarttır.. Para ve teminat alacakları bakımından da icra sürecini güçlendirmek isteyen bir kişi, mahkemeye başvurarak alacağını ilama bağlayıp ilamlı icra takibi başlatabilir.

İlamlı İcra Takibi Nasıl Yapılır?

İcra takibi için gerekli bilgilerle düzenlenmiş takip talebi ekinde takip dayanağı olarak mahkemeden alınmış ilam veya ilam niteliğindeki belge ile yapılır.

İlamlı İcra Takibi İçin Nereye Başvurulur?

İlamlı icra takibinde bir ilama ihtiyaç vardır. İlam, mahkemeye başvurulmak suretiyle elde edilebilir. Mahkemeden ilamın elde edilmesinin ardından gerekli belge ve dokumanlar ile alacaklının istediği herhangi bir icra dairesine başvurulabilir.

Diğer icra türlerinden farklı olarak ilamlı icra yolunda yer bakımından yetki düzenlemesi yoktur. Yani borçlunu yerleşim yeri, alacaklının yerleşim yeri veya ilamı veren mahkemenin bulunduğu yer mahkemesi gibi bir yetki şartı söz konusu değildir.

İlamlı İcra Takibinde İtiraz Süresi

İlamlı icra takibinde itiraz takibin yapıldığı icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesine dilekçeyle yapılır. Yapılan itiraz takibi kendiliğinden durdurmaz. Takip ancak mahkeme icranın geri bırakılması kararı verirse durur.

Adına icra takibi başlatılan borçlu eğer ödeme emrinden önce borcu ödediğini, borcun ertelendiğini ya da söz konusu borcun zamanaşımına uğradığını iddia ediyorsa ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde bu icra takibine itiraz edebilir ve icranın geri bırakılmasını mahkemeden talep edebilir. Eğer 7 gün içinde bu takibe itiraz etmezse takip kesinleşmiş olur ve borçlu icra takibine konu olan borcu ödemek mecburiyetinde kalır.

Ayrıca borçlu eğer ödeme emrinden sonra borcu ödemişse, borç ertelenmişse ya da zamanaşımına uğramışsa belli bir süre olmadan icra mahkemesine başvurabilir ve icranın geri bırakılmasını talep edebilir. Süresiz itirazda borçlu icra takibi son bulana kadar bu itirazını ileriye sürebilir. Son bulduktan sonra ise ancak İstirdat davası açma hakkı vardır.

İlamsız İcra Nedir?

Yukarıda bahsettiğimiz İlamlı icra takibi için yapılan açıklamalarımızda bahsettiğimiz üzere, kelime anlamından da anlaşılacağı üzere ilamsız icra takibi yolunda dayanak olarak mahkeme kararı, ilam yoktur. Para borcu ve teminat alacakları bakımından ilam şartı olmaması sebebiyle ilamsız icranın konusunu para ve teminat borçları oluşturur. Bununla birlikte kiralanan taşınmazlara ilişkin ödenmeyen kiranın tahsili ve taşınmazın tahliyesinde de ilamsız icra yoluna başvurulabilir.

Yapıldığı alanlar bakımından ilamsız icra takibi çeşitlere ayrılmaktadır: genel haciz yolu ile takip para ve teminat alacaklarına ilişkin başlatılır, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip, kiralanan taşınmazların tahliyesi yolu ile takip, abonelik sözleşmesine özgü haciz yoluyla takip. Sayılan bu takip türlerinden hiçbirinde ilam olmaksızın icra takibi başlatmak mümkündür.

İlamsız İcra Takibi Nasıl Yapılır?

Para ve teminat alacaklarına ilişkin ilamsız icra takibinde takip talebi dışında herhangi bir dayanak gösterme zorunluluğu yoktur, borcun varlığına ilişkin itirazı olan borçlunun ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde borca itiraz etmesi gerekmektedir. Diğer ilamsız icra türlerinde ise takibe dayanak belge olarak kambiyo senedi, kira kontratı, abonelik sözleşmesi gösterilmesi gerekmektedir.

İlamsız İcra Takibi İçin Nereye Başvurulur?

İlamlı icra takibinin aksine; ilamsız icra takiplerinde yetki kuralı öngörülmüştür. İlamsız icra takiplerindeki yer bakımından yetkili icra dairesi borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesidir. Sözleşmeden kaynaklı para ve teminat alacaklarında ise sözleşmenin ifa yeri de takip borcu bakımından yetkilidir.

İlamsız İcra Takibinde İtiraz

İlamsız icra takibinde ödeme emri borçluya tebliğ olduktan sonra borçlu 7 gün içinde bu ödeme emrine itiraz edebilir. 7 gün içinde itiraz edilmeyen icra takipleri kesinleşir. Bundan sonra alacaklı alacağını almak için haciz işlemlerine başvurabilir.

İlamlı icra takibinden farklı olarak ilamsız icra takibinde itiraz icra takibini durdurur. Bu durumda alacaklı icra takibine devam edebilmek için ya itirazın iptali davası ya da itirazın kaldırılması davası açmalıdır. İlamsız icra takibinde itiraz iki sebepten dolayı yapılabilir. Bunlardan biri imzaya itiraz diğeri ise borca itirazdır.

İlamsız ve İlamlı İcra Takiplerinin Farkları

İlamlı ve ilamsız icra takipleri arasındaki temel farklar aşağıda olduğu gibidir.

Dayanak Belgeler

İlamsız İcra Takibi 

Mahkeme kararı gibi bir belgeye gerek olmadan başlatılır. Alacaklının elinde fatura, sözleşme gibi belgeler bulunabilir, ancak bunlar ilam niteliğinde değildir. Bu tür takip, mahkeme sürecine başvurulmadan alacaklının talebiyle icra dairesine yapılan başvuruyla başlatılır.

İlamlı İcra Takibi

İlamlı icra takibi ise bir mahkeme kararı, noter senedi veya başka bir ilam niteliğinde belgeye dayanır. Alacaklının bu belgelerle icra takibini başlatabilmesi için belge mahkemece verilmiş ve kesinleşmiş olmalıdır.

İtiraz Süreci ve İtiraz Hakkı

İlamsız İcra Takibi

Borçlu, kendisine tebliğ edilen ödeme emrine karşı 7 gün içinde borcun varlığına, miktarına veya takibin yetkisine itiraz edebilir. Borçlunun yapacağı bu itiraz, icra takibini kendiliğinden durdurur ve alacaklının itirazın kaldırılması için mahkemeye başvurması gerekir.

İlamlı İcra Takibi

Borçlu, ilamlı icra takibinde yalnızca ilamın hukuki geçerliliğine ve icra emrinin şekilsel hatalarına dayanarak itirazda bulunabilir. Bu itirazlar, mahkeme kararı gibi güçlü bir belgeye dayandığı için sınırlıdır ve borçlunun borcun esasına ilişkin itirazları genellikle kabul edilmez.

Takip Süreci ve Haciz İşlemleri

İlamsız İcra Takibi

Borçlu, ödeme emrine itiraz etmez ve borcunu ödemezse, alacaklı haciz yoluna başvurabilir. Haciz süreci, borçlunun mal varlıklarının tespiti ve bu malların satışa çıkarılması şeklinde ilerler. Bu takip türünde, alacaklının borçlunun mal varlıklarına erişmesi daha uzun sürebilir çünkü borçlunun borca itiraz etme ve bu itirazı mahkemede savunma hakkı vardır.

İlamlı İcra Takibi

Borçlu, icra emrine uygun olarak borcunu ödemezse, alacaklı doğrudan haciz talebinde bulunabilir. Haciz işlemleri daha hızlı bir şekilde başlatılabilir çünkü alacaklı mahkeme kararı gibi güçlü bir belgeye dayanmaktadır. Bu, alacaklının hakkını daha kısa sürede elde etmesini sağlar.

Zaman ve Maliyet Avantajları

İlamsız İcra Takibi

İlamsız icra takibi, özellikle mahkeme sürecine başvurmadan alacaklının borcunu tahsil edebilmesi açısından hızlı ve düşük maliyetli bir yöntemdir. Ancak, borçlunun itiraz etmesi durumunda süreç uzayabilir ve mahkemeye taşınabilir.

İlamlı İcra Takibi

Mahkeme kararına dayandığı için ilamlı icra takibi daha hızlı ve kesin sonuç doğurur. Borçlunun itiraz hakkı sınırlı olduğu için sürecin uzama riski daha düşüktür. Ancak, bu yöntem için alacaklının elinde kesinleşmiş bir mahkeme kararı bulunması gerektiğinden, süreç ilamsız icra takibine kıyasla önceden daha uzun bir aşama içerebilir.

Alacaklının Elindeki Güvence

İlamsız İcra Takibi

Alacaklının elindeki belgeler mahkeme tarafından doğrulanmamış belgelerdir ve bu durum, borçlunun itiraz etmesi halinde alacaklının borcunu tahsil etmesini zorlaştırabilir. Alacaklının borca dayanak oluşturan belgeleri mahkemede ispatlaması gerekebilir.

İlamlı İcra Takibi

Alacaklı, bir mahkeme kararına veya noter onaylı ilam niteliğinde bir belgeye sahip olduğundan, borcun tahsili konusunda daha güçlü bir hukuki güvencesi bulunmaktadır. Borçlunun bu karara itiraz hakkı sınırlı olduğu için, alacaklının hakkını elde etmesi daha olasıdır.

Hangi Durumlarda Hangi İcra Takibi Tercih Edilmeli?

Belge Durumu Varlığı Halinde

Alacaklının elinde kesinleşmiş bir mahkeme kararı varsa, ilamlı icra takibi tercih edilmelidir. Bu yöntem, borcun hızlı ve kesin bir şekilde tahsil edilmesini sağlar.

Borcun Hızlı Tahsil Edilmesi Gerekmesi Halinde

Eğer alacaklının elinde mahkeme kararı yoksa ve borcun hızlı bir şekilde tahsil edilmesi gerekiyorsa, ilamsız icra takibi daha uygun olabilir. Bu durumda, borçlunun itiraz hakkını kullanma ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.

Borçlunun İtirazı Halinde

Borçlunun borcun varlığına veya miktarına itiraz edebileceği durumlarda, ilamsız icra takibi, borçlunun itiraz sürecini başlatabilir. Bu durumda, alacaklının sürecin uzamasını göze alması gerekecektir.

Sonuç

Hem borçlu hem de alacaklı taraf için İtiraz süreleri, yetkili icra dairelerinin tespiti gibi durumlarda yanlışlıklar yapılması hak kayıpları doğmasına sebebiyet verecektir. Bu nedenle yapılan işlemlerde hak kaybı yaşanmaması için bizimle İLETİŞİM geçiniz.